Каме́шнік ’качарэжнік’ (Янк. 1, Янк. 2, Шушк., Ян., Сцяш. Сл.; бабр., петрык. Шатал.; Сержп. Прымхі; Жд. 2; рэчыц. Нар. сл.; ст.-дар., Сл. паўн.-зах., Мат. Гом.), да каяння (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Развіва́ць ’абясшкоджваць прымхі’: ена раздеецца і бежыць: і на лесі заўе, а то у нас на жыці заўе, а баба наша ўмела развіваць етые завіткі (Ян.). Ад віць2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Калцо́ ’кольца’ (Сержп. Прымхі), ’кружок’ (Сл. паўн.-зах.), ’прывязь у выглядзе абручыка, зробленая з вітак, гужбы ці іншага матэрыялу для звязкі бярвення ў плыты’ (круп., касп., З нар. сл.). Гл. кальцо, кольца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Су́джаны ’прызначаны лёсам’ (Сл. ПЗБ, Сержп. Прымхі, Бяльк.), су́джоны ’тс’ (ТС), су́жаный (суженый) ’тс’ (Нас.), сужо́нко ’нарачоны, у дзень шлюбу — малады’ (Тур.), су́жанка ’вызначаная лёсам’ (Гарэц.). Ад судзіць ’прызначаць, прадвызначаць’, гл. таксама сужэнства.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сябры́на ’кола, асяроддзе сяброў; сяброўская бяседа’ (ТСБМ), ’суполка, арцель’ (Ласт.), ’хаўрус работнікаў’ (Гарэц.), ’блізкія па поглядах людзі, дружбакі; талака, грамада’ (Янк. БП, Сцяшк.), ’супольнікі’ (Сержп. Прымхі). Зборны назоўнік ад сябар (гл.), параўн. себра, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скуль ‘адкуль’ (ТСБМ, Бяльк., Байк. і Некр., Др.-Падб., Касп., Сержп. Прымхі, Пятк. 2, ТС, Сл. ПЗБ, Гарэц., Мал., Сцяшк., Янк. БП, Нік.), скуоль (Бес.), ску́льля (Сцяшк.), ску́ляка (Нік.) ‘тс’. Гл. адкуль, параўн. стуль, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сучо́к1 ’маленькі сук’ (Сцяшк.), ’тонкая галінка’ (ЛА, 1), ’дзірка ў дошцы, з якой выпаў сучок’ (Сержп. Прымхі). Да сук1, гл.

Сучо́к2 ’скрутак на крутой нітцы’ (ТС), ’вузлік’ (Сл. Брэс.). Да сук2, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Смо́льно ‘строга’: smolno prykazać (Арх. Федар.), смо́лно ‘настойліва, пастаянна’: аб том смолно жупіць, але ёй ніхто веры не дае (Сержп. Прымхі). Да смала, смоль (гл.), першапачаткова, магчыма, ‘навязліва’, параўн. смо́ллю (лезці) ‘неадчэпна, настырна’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сухасто́й ’высахлае на корані дрэва’ (Бяльк., Сл. ПЗБ, Пятк. 1), ’сухі лес, сушняк, засохлыя дрэвы’ (Касп., Сл. ПЗБ, Сержп. Прымхі, Янк. 2, Сцяшк.), сухосто́й ’тс’ (ТС), сухасто́іна ’засохлае асобнае дрэва’ (Сл. ПЗБ, Янк. 2). Да сухі і стаяць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Суда́чыць ’гаварыць, гаманіць’ (Сл. ПЗБ), ’абгаворваць’ (Сержп. Прымхі). Па лінгвагеаграфічных прычынах малаверагодна запазычанне з рус. суда́чить ’гаманіць, абмяркоўваць’; хутчэй ад *судакаць, суадносным з судзіць, гл.; параўн. рус. суда́каць ’тс’ (выводзіцца з суда́к ’дрэнны суддзя’, гл. Праабражэнскі, 2, 413; Фасмер, 3, 795).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)