прапарцыяна́льнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць прапарцыянальнага (у 1 знач.); суразмернасць.

2. Спец. Залежнасць паміж велічынямі, якія прапарцыянальна змяняюцца. Прамая прапарцыянальнасць. Адваротная прапарцыянальнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

магістра́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Галоўная лінія ў сістэме якой-н. камунікацыі (чыгуначнай, электрычнай, тэлеграфнай і інш.).

Чыгуначная м.

Водная м.

2. Цэнтральная шырокая і прамая вуліца горада.

Галоўная м.

|| прым. магістра́льны, -ая, -ае.

М. напрамак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гарызанта́ль, ‑і, ж.

1. Прамая лінія, паралельная плоскасці гарызонта; проціл. вертыкаль.

2. Лінія, якая злучае на карце пункты мясцовасці, размешчаныя на аднолькавай вышыні над узроўнем мора.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кій, кія, м.

1. Прамая тонкая палка. Выламаць кій. Арэхавы кій. // Палка для апоры пры хадзьбе. Цётка абапіралася на тоўсты бярозавы кій (дагэтуль ніхто яе з кіем не бачыў), і рукі яе калаціліся. Шамякін.

2. Доўгая прамая палка з патанчэннем на канцы для гульні ў більярд.

•••

Не кіем дык палкай; ці кіем ці палкай — усё роўна, тое самае.

У старца кій адабраць — забраць у беднага апошняе.

[Польск. kij.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прасцікава́ць ’хадзіць напрасткі’ (Сл. ПЗБ). Дзеяслоў ад *прасця́к ’прамая дарога’ (гл. прасцяко́м).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сяку́чы, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Які адсякае, перасякае што‑н. Сякучая плоскасць.

2. у знач. наз. сяку́чая, ‑ай, ж. Прамая лінія, якая перасякае крывую ў двух ці болей пунктах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прапарцыяна́льнасць, -і, ж.

1. гл. прапарцыянальны.

2. У матэматыцы: залежнасць паміж велічынямі, пры якой павелічэнне адной з іх цягне за сабой змяненне другой у столькі ж разоў.

Прамая п. (пры якой з павелічэннем адной велічыні другая павялічваецца). Адваротная п. (пры якой з павелічэннем адной велічыні другая памяншаецца).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Прамі́ца, пряміца ’прамая, не зламаная цэпам пры малацьбе салома’ (Нас., Касп.). і©& прамы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

медыя́на, ‑ы, ж.

1. У геаметрыі — прамая лінія, якая злучае вяршыню вугла трохвугольніка з сярэдзінай процілеглай стараны.

2. У статыстыцы — велічыня, што знаходзіцца ўсярэдзіне рада велічынь, размешчаных па ўзрастаючай або сыходнай лініі.

[Ад лац. mediana — сярэдняя.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хо́рда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Спец.

1. Прамая, якая злучае дзве кропкі крывой лініі.

2. Восевы шкілет у выглядзе пругкага эластычнага цяжа, спінная струна (у некаторых жывёл і ў зародка чалавека).

[Грэч. chordē — струна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)