здурне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Страціць розум; зрабіцца дурным (у 1, 2 знач.). — Здурнеў саўсім! Як разгарачыцца, сам не помніць, што кажа. Мележ. Трапляецца і разумнаму здурнець. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыпаміна́ць ’напамінаць’ (Яруш.), прыпа́мятаць ’прыпомніць’ (ТС), пріпамі́н ’успамін, згадка’, прыпамі́нка ’ўспамін, памятка’ (Бяльк.), прыпа́мятка ’знак на памяць’ (Нас., Гарэц., Байк. і Некр., Яруш.). Дэрываты ад па́мятаць (гл. памяць), по́мніць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абасса́цца, ‑ссуся, ‑ссешся, ‑ссецца; зак.
Разм. Ссучы, перабраць меру. Тут аднаго хачу, нарэшце, я: Над байкаю мая каб не прапала праца, — Хай помніць кожнае ліслівае цяля, Што можна ссаць, ды можна й абассацца. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
буржу́й, ‑я, м.
Разм. Пагардлівая назва буржуа. Хадзілі чуткі, што скора прыйдзе свабода і буржуям будзе канец. Лынькоў. Помніць Харкаў і Чугуеў, Як рабочыя ў той час Ад германскага буржуя Баранілі свой Данбас. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здрабне́лы, ‑ая, ‑ае.
Які здрабнеў; дробны, схуднелы, нязначны. Здрабнелы твар. Здрабнелая жывёла. □ Мастак адказвае за кожнае слова, за кожную коску, ён павінен помніць, што літаратура не церпіць дробных тэм, здрабнелых пачуццяў, бяздумнага апісальніцтва. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ніўпа́мкі ’не ў памяці’ (Некр.; калінк., З нар. сл.). Паводле Карскага (2–3, 69), адназоўнікавае прыслоўе з суфіксам -/сі, далучаным непасрэдна да кораня паж-, гл. памяць, помніць, параўн. ніўцям, неўпрыцям!d (да цяміць) і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ра́дость ра́дасць, -ці ж.;
не чу́вствовать себя́ от ра́дости не по́мніць сябе́ ад ра́дасці;
◊
на ра́достях з ра́дасці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Памі́нкі ’абрадавы абед у памяць памёршага пасля хаўтур або праз пэўны тэрмін са дня смерці’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Касп., Шат.), памі́нькі ’тс’ (Сл. ПЗБ), памі́н ’тс’ (Нас.). Рус. поми́нки, укр. поми́нки. Да памінаць, ітэратыўнай формы ад помніць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разгарачы́цца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Адчуць жар; разагрэцца. — Аднойчы .. разгарачыўся дзед, выпіў конаўку халоднай вады, а цераз дзень і сканаў. Лужанін. // перан. Дайсці да стану ўзбуджэння, узрушэння, раздражнення. — Здурнеў саўсім! Як разгарачыцца, сам не помніць, што кажа! Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
невменя́емый
1. юр. / в невменя́емом состоя́нии у ста́не по́ўнай адсу́тнасці па́мяці;
он невменя́ем у яго́ по́ўнасцю адсу́тнічае па́мяць;
2. (раздражённый, не владеющий собой) непрыто́мны; (исступлённый) раз’ю́шаны, шалёны;
быть невменя́емым (вне себя́) не по́мніць сябе́;
невменя́ем от гне́ва не по́мніць сябе́ ад гне́ву.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)