Капа́лька ’драўляная міска’ (гродз., Сцяшк. Сл.) — у выніку пераходу н > л. Да капанька (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Камягі́ ’кучавыя воблакі’ (віл., Сл. паўн.-зах.), да камяк, камякі (гл.). Магчыма, пераходу к > г спрыяла экспрэсіўнасць суфікса ‑яго.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыно́жыцца ’стаміцца пасля вялікага пераходу’ (чэрв., Жд. 3). Суфіксальная лексікалізацыя словазлучэння прытаміць ногі. Параўн. прыдаро́жыцца ’здарожыцца’ (ад даро́га, гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Со́ма ‘хутка, імкліва, нястрымна’ (Сцяшк. Сл.; мядз., Нар. словатв.). Няясна, магчыма, з соўма (гл.) у выніку пераходу оў > о.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лада воўча ’вязель стракаты, Coronilla varia L.’ (Кіс.). Да ля́да5 (гл.). Да пераходу л > лʼ параўн. віл. лаўшэньляўша́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лычок ’ручка на кассі’ (капыл., Шатал.). Да лучок, лук1 (гл.). Відавочна, гэта «гіперправільная» форма (адваротная да рэгулярнай з’явы пераходу ы > у).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ю́р’еў, ‑ева.

У выразе: Юр’еў дзень — у старажытнай Русі да канца 16 ст. — права пераходу сялян ад аднаго памешчыка да другога адзін раз у год, пасля заканчэння сельскагаспадарчых работ, у дзень святога Георгія (Юрыя).

•••

Вось табе, бабка, і Юр’еў дзень — пра нечакана страчаную надзею, спыненне свабоды дзеянняў і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лапту́х ’мяшок для торфа’ (барыс., Жд. 2), ’мяшок’ (рэч., Мат. Гом.). У выніку пераходу р- у л- (Карскі, 1, 315) з рап‑ тух, рэптух ’тс’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тэнч ж. ‘танката (пра ніткі)’ (навагр., З нар. сл.). Экспрэсіўны назоўнік, утвораны нульсуфіксальным спосабам ад то́нкі (гл.) з адлюстраваннем пераходу о > э. Параўн. то́ўсты, тоўшч, тэўшч, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Адрабля́ць, адробліваць ’адчараваць, зняць чары’ (Нас., Інстр. III) да рабіць (гл.). Семантыка няясная. Неверагодна бачыць тут сляды старажытнага семантычнага пераходу ’чары’ — ’дзеянне’ (варажыцьст.-грэч. (Ϝ) ἐργόν ’дзеянне’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)