трансгрэ́сія, ‑і, ж.

Спец. Наступленне мора на сушу.

[Ад лац. transgressio — пераход.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Насту́пнем ’гвалтам, прымусам’ (ТС), параўн. укр. наступам ’наступальна, рашуча’. Ад незафіксаванага *наступень, хутчэй за ўсё сінанімічнага да на́ступ ’напад, наступленне’ (Нас.); да ступіць (гл.), параўн. ступі і ступёнь ’крок’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

контрата́ка, ‑і, ДМ ‑тацы, ж.

Сустрэчная атака, якую арганізоўваюць з мэтай адбіць наступленне ворага або перайсці ў наступленне самім. Батальён адбівае немцаў, а ўслед за гэтым па загаду Шутава сам пераходзіць у контратаку. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разгро́мны в разн. знач. разгро́мный;

~нае наступле́нне — разгро́мное наступле́ние;

~ная рэцэ́нзія — разгро́мная реце́нзия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цяпле́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак.

1. Станавіцца цёплым, цяплейшым.

Рукі цяплеюць.

2. безас. Пра наступленне цёплага, цяплейшага надвор’я.

У красавіку ўжо пачне цяплець.

|| зак. пацяпле́ць, -е́е; наз. пацяпле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падпе́рці, падапру́, падапрэ́ш, падапрэ́; падапро́м, падапраце́, падапру́ць; падпёр, -пе́рла; падапры́; -пёрты; зак.

1. чым, што. Паставіць падпорку для падтрымкі чаго-н., падтрымаць чым-н.

2. асаб. і безас. Пра наступленне крайняй неабходнасці (разм.).

Такая нявыкрутка падперла.

|| незак. падпіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рассвіта́ць, ‑ае; безас. зак. і незак.

Пра наступленне світання; развіднецца (развідняцца). Міхал, пакуль не рассвітае, Ідзе Антосю памагае. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разлютава́насць, ‑і, ж.

Стан і ўласцівасць разлютаванага. Немцы, убачыўшы, што ім не захапіць партызан жывымі, з разлютаванасцю павялі наступленне. Шчарбатаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разняго́дзіцца, ‑дзіцца; безас. зак.

Разм. Пра наступленне непагоды, нягоды. Вось нечакана разнягодзілася, пайшлі дажджы, шэрасць і волкасць завалаклі далягляд. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

халада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. безас. Пра наступленне халадоў, паніжэнне тэмпературы паветра.

У кастрычніку стала х.

2. Тое, што і халадзець (у 2 знач.; разм.).

3. Пакутаваць ад холаду; мерзнуць (разм.).

У вайну і халадалі і галадалі.

|| зак. пахалада́ць, -а́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)