тузе́мны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да данай мясцовасці, краіны; мясцовы. Туземнае насельніцтва. Туземная прамысловасць. Туземныя звычаі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лака́льны ’абмежаваны’, ’мясцовы’, ст.-бел. лиокалный ’мясцовы’ (1772 г.) запазычана са ст.-польск. lokalny, якое з лац. localis (Булыка, Лекс. запазыч., 195).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

какаі́н, ‑у, м.

Ядавітае рэчыва, якое здабываецца з лісця какаінавага куста і выкарыстоўваецца як мясцовы абязбольваючы або наркатычны сродак.

[Ісп. cacaina.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прылётны, ‑ая, ‑ае.

Які прылятае адкуль‑н., не мясцовы; пералётны (пра птушак). Будзе свята вераб’ям І прылётным снегірам. Хведаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

улада́ранне, ‑я, н.

Панаванне дзе‑н. У першыя ж дні нямецкага ўладарання [у гарадку] былі арыштаваны мясцовы натарыус, старшыня абутковай арцелі і ляснічы. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыро́дны ’мясцовы’ (Ян.). Да прыро́д, прыро́да (гл.), у значэнні ’патомны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

краве́ц, краўца, м.

Спецыяліст па шыццю адзення. Мясцовы кравец (не той, што абшываў паноў і падпанкаў, а той, што меў справу з простымі людзьмі) не даганяў лішне адзежы да чалавека. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калары́т, -у, М -ры́це, м.

1. Суадносіны фарбаў у карціне па тоне, насычанасці колеру.

Цёплы к.

Яркі к.

2. перан. Сукупнасць характэрных рыс, своеасаблівасць чаго-н.

К. эпохі ў гістарычным рамане.

Мясцовы к.

|| прым. каларысты́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і калары́тны, -ая, -ае.

Каларыстычныя спалучэнні.

Каларытны пейзаж.

Каларытныя вобразы рамана.

Каларытная мова.

|| наз. калары́тнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Тырыба́ніць ‘тараторыць, гучна і без толку гаварыць’, ‘насіць (несці), цягнуць што-н. вельмі цяжкае’ (мёрск., Нар. сл.). Мясцовы фанетычны варыянт да тараба́ні́ць 1, 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трапы́шка ‘мянташка; трапалка (для лёну)’ (Юрч., Яўс.), трапы́шка, тряпы́шка ‘тс’ (Бяльк.), сюды ж трапы́шыць ‘мянташыць’ (Яўс., Мат. Маг.). Мясцовы фанетычна зменены варыянт да трапушка, гл. трапашыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)