дамата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Дакончыць намотванне, абмотванне чаго‑н. Даматаць ніткі ў клубок.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

умата́ць сов.

1. (наматывая, мотая, уместить в чём-л., на чём-л.) умота́ть;

вялі́кага матка́ ў адзі́н клубо́к не ўмата́ць — большо́й мото́к в оди́н клубо́к не умота́ть;

2. разг. обмота́ть;

у. паку́нак шпага́там — обмота́ть свёрток шпага́том;

3. вмота́ть;

у. напа́рстак у клубо́к — вмота́ть напёрсток в клубо́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пазвіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Скручваючы, звіць усё, многае.

П. вяроўкі.

2. Зматаць усё, многае.

П. ніткі ў клубок.

П. пражу з матавіла.

3. Звіць, зляпіць (пра гнёзды).

Ластаўкі пазвівалі гнёзды пад страхой.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змата́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Звіцца ў клубок, маток пры намотванні.

Ніткі добра зматаліся.

2. Спешна пакінуць якое-н. месца (разм.).

Яны ўжо зматаліся адгэтуль.

|| незак. змо́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Клубня́к 1 ’скрутак лык’ (Бяльк.), ’клубок’ (Мат. Гом.). Утварэнне са значэннем сукупнасці прадметаў на ‑няк (Сцяцко, Афікс. наз., 118–119). Гл. клубок.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Кла́нбушка ’клубок нітак’ (Мат. Гом.). Гл. кламбушка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пераві́ць, -раўю́, -раўе́ш, -раўе́; -раўём, -раўяце́, -раўю́ць; -віў, -віла́, -ло́; -раві; -віты; зак., што.

1. Абвіць чым-н., абвязаць.

Карані перавілі лясную дарогу.

2. Звіць нанава.

П. вяроўку.

3. Пераматаць на што-н. іншае.

П. ніткі з матка на клубок.

|| незак. перавіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

умата́цца, ‑аецца; зак.

1. Разм. Укруціцца, ублытацца ў што‑н. Уматаўся канец вяроўкі ў кола.

2. Намотваючыся, змясціцца. Усе ніткі ўматаліся ў адзін клубок.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Кламбу́шка ’клубок нітак’ (Мат. Гом.). Рэфлексацыя насавога паказвае на польскі уплыў. Параўн. польск. kłąb ’клубок’. Мадэль з суфіксам ‑ушка можна аднесці да назваў розных прадметаў ітаводле іх уласцівасцей, формы. Параўн. цяплушка, рабушка, двайнушкі (Сцяцко, Афікс. наз., 126).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

узві́цца, узаўю́ся, узаўе́шся, узаўе́цца; узаўёмся, узаўяце́ся, узаўю́цца; узві́ўся, -ві́лася, -ло́ся; узві́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Наматацца.

Ніткі ўзвіліся на шпульку.

2. Узляцець увысь, падняўшыся, закруціцца, закружыцца.

Узвіліся галубы.

Узвіўся клубок агню.

3. перан. Прыйсці ў раздражнены стан (разм.).

|| незак. узвіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)