Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кара́кі, ‑аў; адз. карак, ‑а, м.; карачка, ‑і, ДМ ‑чцы; мн. карачкі, ‑чак; ж.
Народ, які складае асноўнае насельніцтва Каракскай аўтаномнай акругі Камчацкай вобласці РСФСР.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Каршэ́ль ’карак’ (Нар. лекс.) у выразе даць у каршэль ’даць па шыі’ (Нар. сл., Янк. Мат.), ’карак, задняя частка шыі’ (Сцяшк., Сцяшк. МГ), ’шыя і плечы ля шыі’ (КЭС, лаг.). Словаўтваральны варыянт да каршэнь (гл.). Аб суфіксацыі ‑elь гл. SP, 1, 108; ‑enь‑ SP, 1, 125.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хо́лка ж. (часть шеи) ка́рак, -рка м., обл. га́гавіца, -цы ж.;
ло́шадь наби́ла хо́лку конь наму́ляў ка́рак;
◊
намы́лить (намя́ть) хо́лку даць ды́хту; у каршэ́нь даць; грымака́ (кухталя́, кухталёў) даць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ке́пель ’плечы’ (Сцяшк. Сл.), ’загрывак, патыліца, карак’ (Нар. лекс., Жыв. сл.). Запазычанне з літ. kepalas ’спіна, горб’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 134).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нажэ́рці, ‑жару, ‑жарэш, ‑жарэ; ‑жаром, ‑жараце; зак., што і чаго.
Груб.
1. і без дап. З’есці ў нейкай колькасці або на нейкую суму.
2. У выніку добрай яды атрымаць, нажыць што‑н. Нажэрці карак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свихну́ть сов., разг. звіхну́ць, вы́віхнуць, спрыві́ліць;
◊
свихну́ть себе́ ше́ю скруці́ць (злама́ць) сабе́ галаву́ (ка́рак);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хрыбе́тнік, ‑а, м.
Разм. Пазваночнік. У .. [жонкі Петрыка Лося] не гнуўся хрыбетнік, і паласкалі ёй бялізну, закідвалі грады, бялілі палотны, пралі і ткалі ў аддзяку за пазычанае маладзейшыя суседкі. Навуменка. — Чалавеку.. [рысь] на карак скача, як жывёле, ломіць хрыбетнік. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паты́лак ’задняя частка галавы’ (гом., Мат. Гом.). Рус. поты́лок ’удар па патыліцы’; пск., цвяр. ’патыліца, карак у скаціны’, серб.-харв. по̀тиљак ’патыліца’. Прасл. архаізм роtуlъкъ. Да тыл (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
го́дзе, прысл.
Хопіць, досыць, даволі. Парабак не сцярпеў: Годзе для ўцехі панскай карак гнуць! Панчанка.
•••
І годзе; ды і годзе — і ўсё тут, і кончана. Смех, ды і годзе. □ — А кінь ты.., — адмахваецца Параска. — Не пайшла, і годзе. Што я маладая? Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)