рашэ́нне, -я, н.
1. гл. рашыць.
2. Пастанова.
Р. з’езда.
Судовае р. (прысуд).
3. Заключэнне, вывад з чаго-н.
Прыйсці да канчатковага рашэння.
4. Адказ да задачы, красворда і пад.
Знайсці р.
5. Ажыццяўленне творчай задумы; сама такая задума.
Рэжысёрскае р. п’есы.
Смелае канструктарскае р.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прае́кт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.
1. Распрацаваны план стварэння, пабудовы чаго-н.
П. гідратурбіны.
Дыпломны п. (у тэхнічнай вышэйшай навучальнай установе).
2. Папярэдні тэкст якога-н. дакумента.
П. рэзалюцыі.
3. План, задума.
Строіць п. асушэння балот.
|| прым. прае́ктны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
за́мысел, ‑слу, м.
1. Задуманы план дзеянняў; намер, задума. Творчыя замыслы. □ Пад цёмнаю навіссю панурых лясоў таяцца грозныя замыслы паўстаўшага сялянства. Колас.
2. Галоўная думка, ідэя мастацкага твора. Замысел паэмы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ажыццяві́цца, ‑явіцца; зак.
Здзейсніцца, збыцца; стаць рэальнасцю. Задума ажыццявілася. □ А з ім [Цікаўным] ідзе рука ў руку, дачка з ім Сонца — Мілавіца. І будуць так ісці, — пакуль іх Слова не ажыццявіцца. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заме́р 1, ‑у, м.
Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. замерваць — замераць.
заме́р 2, ‑у, м.
Разм. Намер, задума. Карызна прыехаў з пэўным рашучым замерам: ён наважыўся, нарэшце, пагаварыць начыста з Рачкоўскім. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сюжэ́тна, прысл.
У адносінах сюжэта, па сюжэту. Задума не вырашалася сюжэта, эпічна, між тым як логіка задумы вымагала гэтага. М. Стральцоў. І ў той жа час [раздзелы, сцэны аповесці], сюжэтна дапаўняючы адзін аднаго, арганічна зліваюцца ў адзінае цэлае. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ла́вачка 1 ’шайка, банда’ (Мат. Гом.), рус. прастам. лавочка ’несумленнае, незаконнае прадпрыемства, задума; група людзей, якая ўдзельнічае ў гэтай задуме’. Апошняе да ла́ўка ’магазін’ (гл.).
Ла́вачка 2 ’крама’ (Сцяшк.). Дэмінутыў ад ла́ўка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
та́к-такі, часціца.
Разм.
1. супраціўная. Аднак, усё-такі, усё ж. Імкнулася скончыць работу ў тэрмін, так-такі і не скончылі. □ [Шура:] — Скінуў немцам два паравозы. — Так-такі два? Навуменка.
2. сцвярджальная. На самай справе, сапраўды. Задума так-такі і засталася задумай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ідэ́я, -і, мн. -і, ідэ́й, ж.
1. Паняцце, уяўленне, якое адлюстроўвае рэчаіснасць у свядомасці чалавека і выражае яго адносіны да навакольнага свету; уяўны вобраз чаго-н.
Патрыятычныя ідэі.
Ідэі дабра і справядлівасці.
2. Асноўная, галоўная думка твора, якая вызначае яго змест.
І. рамана.
3. Думка, задума, план.
Падаць ідэю.
|| памянш., разм. ідэ́йка, -і, ДМ ідэ́йцы, мн. -і, ідэ́ек, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разла́дзіцца сов.
1. разла́диться;
гадзі́ннік ~дзіўся — часы́ разла́дились;
2. разла́диться, расстро́иться;
заду́ма ~дзілася — за́мысел разла́дился (расстро́ился);
3. расшата́ться;
дысцыплі́на ~дзілася — дисципли́на расшата́лась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)