заду́ма

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. заду́ма заду́мы
Р. заду́мы заду́м
Д. заду́ме заду́мам
В. заду́му заду́мы
Т. заду́май
заду́маю		 заду́мамі
М. заду́ме заду́мах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

заду́ма, -ы, мн. -ы, -ду́м, ж.

1. Тое, што задумана, намечана, намеры.

Стратэгічная з.

Здзяйсненне задумы.

2. Закладзены ў творы сэнс, ідэя.

Творчая з. аўтара.

3. Задуменнасць, заклапочанасць.

Сядзець у задуме.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заду́ма ж., в разн. знач. за́мысел м.;

я адра́зу разгада́ў яго́ ~му — я сра́зу разгада́л его́ за́мысел;

з. рама́на — за́мысел рома́на

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заду́ма, ‑ы, ж.

1. Тое, што задумана, намечана зрабіць; намеры, план. Здзяйсненне задумы заўсёды радуе, хвалюе. Дадзіёмаў. — Ёсць у мяне сякія-такія задумы, як палепшыць работу цэха, — Булай загаварыў ужо спакойным дзелавым тонам. Шыцік.

2. Асноўная думка, ідэя мастацкага твора; замысел. У байцы «Варона і чыж» .. няма ніводнай дэталі, якая не служыла б вырашэнню аўтарскай задумы — высмеяць пустую ганарыстасць і ліслівую ўгодлівасць. Казека. [Герой твора] часта выступае як носьбіт пэўнай ідэі, задумы пісьменніка. Арабей.

3. Задуменнасць, заклапочанасць. Дзед ляжаў у глыбокай задуме, маўчаў. Лынькоў. Канцавы павярнуў галаву і, як быццам устрапянуўшыся ад задумы, паглядзеў на мяне. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эфеме́рны, -ая, -ае (кніжн.).

1. Часовы, недаўгавечны.

Эфемерныя радасці.

2. Нерэальны, уяўны.

Эфемерная задума.

|| наз. эфеме́рнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хітраспляце́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Складанае, вычварнае перапляценне чаго-н.

2. Складаная задума; складаны і мудрагелісты выклад думак.

Моўныя хітраспляценні.

Хітраспляценні сюжэта.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

няспра́ўджаны, ‑ая, ‑ае.

Які не спраўдзіўся, не збыўся. Няспраўджаная задума. Няспраўджаныя мары.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

у́мысел м. наме́р, -ру м., заду́ма, -мы ж.;

злой у́мысел зло́сны наме́р (зло́сная заду́ма);

без у́мысла без наме́ру;

с у́мыслом з наме́рам.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

няздзе́йснены, ‑ая, ‑ае.

Які не быў здзейснены, не быў ажыццёўлены. Няздзейсненая задума. Няздзейсненыя планы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

канцэ́пцыя, -і, мн. -і, -цый, ж. (кніжн.).

1. Сістэма поглядаў, тое ці іншае разуменне з’яў, працэсаў.

2. Агульная задума, галоўная ідэя якога-н. твора, навуковай працы і пад.

|| прым. канцэптуа́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)