вью́га завіру́ха, -хі ж., заве́я, -ве́і ж., ве́я, род. ве́і ж.; (метель) мяце́ліца, -цы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пурга́ пурга́, -гі́ ж.; (вьюга) завіру́ха, -хі ж., заве́я, -ве́і ж.; (метель) мяце́ліца, -цы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пульга́ ’мяцеліца, завіруха’ (лід., Сцяшк. Сл.; Бяльк.; усх.-маг., ЛА, 2), пу́льга ’пурга, завіруха’ (Юрч.), рус. пульга ’тс’. Няясна, магчыма, самастойнае ўтварэнне ад дзеяслова тыпу пульгаць ’кідаць’ пад уплывам рус. пурга. Гл. пурга і наст. слова. Астроўскі (Studia Etym. Brun. 2, 157) бачыць тут ратацызм (замену плаўных р < л) тыпу паралюш/ паляру́ш, талерка/ тарэлка і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Падо́ра ’завіруха, завея’ (Бяс.). Рус. дыял. падера, падора ’тс’, падарь ’зімняя непагадзь’. Ад па‑ і дзяру (Гл. Фасмер, 3, 183).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заве́я, ‑і, ж.
Снежная бура; мяцеліца, завіруха. Зімой суровыя завеі намяталі высокія гурбы снегу. В. Вольскі. Узнялася завея, мяцеліца. Застагнаў, закрахтаў хвойнік. Пачаў кружыцца снег. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхадзі́цца, -хаджу́ся, -хо́дзішся, -хо́дзіцца; зак.
1. Прахадзіўшы доўга, прывыкнуць да хадзьбы, перастаць адчуваць стомленасць ад яе.
Расхадзіўся, і ногі перасталі балець.
2. Пачаць хадзіць многа, сюды-туды.
3. перан. Дайсці да крайняй ступені ў праяўленні чаго-н., у якіх-н. дзеяннях, разысціся.
Нервы расхадзіліся.
Расхадзілася шалёная завіруха.
|| незак. расхо́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пурга́, ‑і, ДМ ‑рзе, ж.
Моцная снегавая завея, завіруха. Гудзе, свішча, вые лютая паўночная пурга. Бяганская. Разбілі, расцерлі судн[а] .. ільдзіны Пад ярасны скогат пургі, непагоды... Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бутары́сіца ’завіруха’ (Касп.). Бясспрэчна, звязана з рус. дыял. буто́ра ’тс’, бутори́ть ’месці (аб мяцеліцы)’; далей з бутара́жыць, будара́жыць (гл.). Параўн. яшчэ Шанскі, 1, Б, 212–213.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раўці́, раву́, раве́ш, раве́; равём, равяце́, раву́ць; роў, раўла́, раўло́; раві́; незак.
1. Утвараць рык, роў (пра жывёл).
Карова раве.
2. Моцна плакаць (разм.).
Чаго ты равеш?
3. Моцна гаварыць, крычаць, пець (разм.).
4. перан. Утвараць гукі, падобныя на роў жывёл.
Завіруха раве.
Самалёты равуць.
|| аднакр. раўну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лю́таўскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да лютага 2, уласцівы яму. Лютаўскі дзень. Лютаўская завіруха. □ Вее з Балтыкі Лютаўскі вецер халодны. Глебка. // Які адбываецца ў лютым 2. Лютаўскі пленум.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)