шэ́рсць ж., в разн. знач. шерсть;
гла́дкая ш. — гла́дкая шерсть;
апрацо́ўка шэ́рсці — обрабо́тка ше́рсти;
вяза́ць з шэ́рсці — вяза́ть из ше́рсти;
суке́нка з шэ́рсці — пла́тье из ше́рсти;
◊ гла́дзіць супро́ць шэ́рсці — гла́дить про́тив ше́рсти;
па шэ́рсці — по ше́рсти;
усе́ чэ́рці адно́й шэ́рсці — погов. все одина́ковые
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пове́рхность в разн. знач. паве́рхня, -ні ж.;
пове́рхность земли́ паве́рхня зямлі́;
гла́дкая пове́рхность воды́ гла́дкая паве́рхня вады́;
пло́ская пове́рхность пло́ская паве́рхня;
пове́рхность враще́ния мат. паве́рхня кручэ́ння;
пове́рхность нагре́ва техн. паве́рхня нагрэ́ву;
несу́щая пове́рхность ав. апо́рная паве́рхня;
◊
скользи́ть по пове́рхности схо́пліваць вяршкі́; ко́ўзацца па паве́рхні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ло́пасць, ‑і, ж.
1. Шырокі плоскі канец чаго‑н.
2. Рабочая, плоскай формы частка вясла, суднавых колаў, грабных і паветраных вінтоў і пад. Байдарка шпарка ляціць па гладкая паверхні возера, падпарадк[оўва]ючыся раўнамерным, рытмічным узмахам вясла з дзвюма лопасцямі. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гладзь I ж. (ровная, гладкая поверхность) гладь;
марска́я г. — морска́я гладь
гладзь II ж. (род вышивки) гладь;
вышыва́ць гла́ддзю — вышива́ть гла́дью
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мацёра ’свіння, якая гадуе вывадак парасят’ (Сцяц., Сцяшк., Маш., Сл. ПЗБ, ТС; слуц., Нар. словатв.; мядз., Нар. сл.; навагр., Жыв. сл.; маз., З нар. сл.), ’старая бульбіна, выкапаная разам з маладой’ (Сцяшк., Сцяц., Сл. ПЗБ), ’гладкая мажная жанчына’ (ТС). З польск. maciora ’тс’. Гл. таксама ма́церка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тынкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак., што і без дап.
Пакрываць сцены або столь тынкам, каб зрабіць паверхню гладкая. Разам з бацькам .. [Журба] хадзіў на заробкі: мураваў печы, тынкаваў хаты. Няхай. Развітаецца [Валя] з сяброўкамі, з якімі вельмі здружылася за колькі дзён, і бягом па аўтобус. У Новалукомль. Зноў у сваю брыгаду. Будзе тынкаваць. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перакана́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. пераканаць (у 1 знач.) і стан паводле знач. дзеясл. пераканацца.
2. Цвёрды, непахісны погляд, упэўненасць. Адно толькі ведае.. [Кастусь] — усім сэрцам і душою будзе заўсёды служыць прыгнечанаму селяніну, роднай Беларусі. Гэта было глыбокае і непахіснае перакананне... С. Александровіч. Прамова .. [Мікітава] была не зусім гладкая, але ён гаварыў шчыра, з перакананнем. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лю́стра¹, -а, мн. -ы, -аў, н.
1. Адшліфаваная паверхня (шкла, металу), здольная даваць адбіткі тых прадметаў, якія знаходзяцца перад ёю, а таксама спецыяльна зроблены прадмет з такой паверхняй.
Стаяць перад люстрам.
2. перан. Спакойная, гладкая паверхня вады.
Л. возера.
3. перан. Аб тым, што з’яўляецца адлюстраваннем якіх-н. з’яў, працэсаў і пад.
Паэзія — л. жыцця.
|| прым. люстра́ны, -ая, -ае і люстраны́, -а́я, -о́е.
Люстраная фабрыка.
Люстраная вытворчасць.
Л. карп (карп з рэдкай блішчастай луской); наз. люстра́насць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гла́дкі в разн. знач. гла́дкий; (о поверхности земли, почвы — ещё) ро́вный; (откормленный — ещё) упи́танный; по́лный, жи́рный, ту́чный;
г. ка́мень — гла́дкий ка́мень;
г. лоб — гла́дкий лоб;
~кая сцяна́ — гла́дкая (ро́вная) стена́;
~кая прычо́ска — гла́дкая причёска;
г. стыль — гла́дкий слог;
~кія шчо́кі — гла́дкие щёки;
г. пан — по́лный (жи́рный, ту́чный) господи́н;
г. конь — упи́танная ло́шадь;
◊ ~кай даро́гі — ска́тертью доро́га
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абтачы́ць, ‑тачу, ‑точыш, ‑точыць; зак., што.
1. На такарным станку ці з дапамогай якіх‑н. інструментаў надаць чаму‑н. патрэбную форму. Абтачыць дэталь. // Зрабіць роўнай, гладкая паверхню чаго‑н., апрацаваўшы яе на тачыле, бруску і пад. / у перан. ужыв. Слова — меч. Абтачыць яго — асалода, — Во аднолькава трэба ўмець і мячом, і сяўнёй валодаць. Таўбін.
2. Абгрызці, аб’есці з усіх бакоў (пра грызуноў, насякомых).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)