ва́пна, ‑ы, ж.

Рэчыва белага колеру, якое здабываецца з вапняку. Даламітная вапна. □ Сцены будынкаў і платы ад вуліцы пабелены вапнай. Козел.

•••

Гасіць вапну гл. гасіць.

Гашаная вапна — вапна, атрыманая ў выніку спалучэння нягашанай вапны з вадой.

Нягашаная вапна — вапна ў бязводным стане.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тусі́ць ‘гасіць, тушыць (пажар)’ (Нас.). У выніку кантамінацыі дзеясловаў тушыць і гасіць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адкалупі́ць, ‑луплю, ‑лупіш, ‑лупіць; зак., што.

Разм. Аддзяліць, укалупнуўшы; адкалупнуць. Паклаўшы люльку, выняў [дзядзька] скалку, Адкалупіў ён цыру галку І гасіць крэсівам. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

угаша́ть несов.

1. гасі́ць, тушы́ць, уту́шваць;

2. перен. заглуша́ць, падаўля́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ва́пна ж. и́звесть; разг. извёстка;

○ гасі́ць ~ну — гаси́ть и́звесть;

га́шаная в. — гашёная и́звесть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дэмпфі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Спец.

1. Спыняць механічныя ваганні, якія ўзнікаюць у машынах, прыборах і пад.

2. Гасіць гучанне струн у мнагаструнных музычных інструментах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

твори́ть​II несов., спец. (известь) разво́дзіць;

твори́ть и́звесть гасі́ць ва́пну; (тесто) рашчыня́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тушы́ць¹, тушу́, ту́шыш, ту́шыць; ту́шаны; незак., што.

1. Спыняць гарэнне чаго-н.; гасіць.

Т. касцёр.

Т. лямпу.

2. перан. Аслабляць, памяншаць.

Т. спрэчку.

Т. злосць.

|| зак. затушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны, атушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны, абтушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны і патушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны.

|| наз. тушэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

приту́шивать несов.

1. (свет, огонь и т. п.) прыту́шваць;

2. разг. тушы́ць, гасі́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пеража́хнуць ’сціхнуць (пра боль)’ (слуц., Сл. ПЗБ). Да пера- і жа́хнуць ’стукнуць, ударыць’ (гукапераймальнага паходжання, параўн. і жах (гл.), што чаргуецца з гасіць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)