эмансіпі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго-што.
Правесці (праводзіць) эмансіпацыю; вызваліць (вызваляць) каго‑, што‑н. ад якой‑н. залежнасці. Эмансіпіраваць жанчын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
квітава́ць
‘цвісці; выпісваць квітанцыю, квіток на што-небудзь (квітаваць атрыманне грошай, рэчаў); вызваляць каго-небудзь ад даўгоў, абавязкаў’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
квіту́ю |
квіту́ем |
| 2-я ас. |
квіту́еш |
квіту́еце |
| 3-я ас. |
квіту́е |
квіту́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
квітава́ў |
квітава́лі |
| ж. |
квітава́ла |
| н. |
квітава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
квіту́й |
квіту́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
квіту́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
увольня́ть несов. звальня́ць; (освобождать) вызваля́ць;
увольня́ть по сокраще́нию шта́тов звальня́ць па скарачэ́нні шта́таў;
увольня́ть в запа́с воен. звальня́ць у запа́с;
увольня́ть с до́лжности звальня́ць з паса́ды, вызваля́ць ад паса́ды;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зняво́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад зняволіць.
2. у знач. наз. зняво́лены, ‑ага, м.; зняво́леная, ‑ай, ж. Той (тая), хто пазбаўлены волі і знаходзіцца ў турме. Усе пабеглі да турмы вызваляць зняволеных. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вызыба́ць ’расхістаўшы, выцягваць’; ’вызваляць з бяды’ (Нас.); ’выганяць’ (Хрэст. дыял., 33, віц.), вызыбацца ’вырасці’ (КТС). Рус. дыял. калуж. вызыба́ть ’падымаць, выцягваць’, валаг. ’выкідваць’, смал., пск. ’атрымліваць (доўг)’. Да зыбаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́валака рус. ’тягостный выход в болезни’ (тлумачэнне Насовіча, Нас. Доп.); параўн. рус. смал. выволакивать с горя ’вызваляць з бяды’. Ад вы́валачыцца ’вылезці, выкараскацца’; параўн. польск. wywlec się ’тс’, семантычная паралель — рус. выва́ливаться ’выздараўліваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перадушы́ць, ‑душу, ‑душыш, ‑душыць; зак., каго-што.
Падушыць усіх, многіх або ўсё, многае. Віхрам уляцяць хлопцы-малойцы ноччу ў Ліпкі, перадушаць гітлераўцаў і вызваляць нявольніка. Кавалёў. Калі б я не прачнуўся, воўк мог бы перадушыць палову статка... Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́свобождать несов. вызваля́ць; (от чего-л. стесняющего) выслабаня́ць, аслабаня́ць; (вынимать) выма́ць; (вытаскивать) выця́гваць; (опоражнивать) апаражня́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
камісава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак. і незак.; каго-што.
Разм.
1. Агледзець (аглядаць) каго‑н. на медыцынскай камісіі для вызначэння стану здароўя. Урачы ўважліва камісуюць дапрызыўнікаў.
2. Вызваліць (вызваляць) на медыцынскай камісіі ад ваеннай службы, работы і пад. па стану здароўя. Камісаваць раненага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Збаўля́ць ’вызваляць, ратаваць’ (Нас.). Рус. избавлять ’тс’, укр. збавляти ’змяншаць, траціць’, параўн. вибаваляти ’ратаваць’, польск. zbawiać ’вызваляць, ратаваць’, ’адабраць’, чэш. zbaviti, славац. zbaviť, славен. izbáviti, серб.-харв. ѝзбављати, балг. изба̀вям, макед. избави. Ст.-слав. избавлꙗти. Ст.-рус. избавляти. Ст.-бел. избавляти, збавляти (Скарына). Параўн. ст.-бел. выбавити (Скарына). Наяўнасць паралельнай формы з вы‑ дае падставу лічыць рус. избавить стараславянізмам (Шанскі, 2, И, 19). Узвышаная семантыка, чаргаванне збавіць — збавляць у карысць ст.-слав., а не польск. паходжання бел. лексемы. Разам з тым нельга выключыць агульнаслав. і прасл. характар лексемы. Jьz‑bav‑i‑ti прэфіксальнае ўтварэнне; bav‑ — каўзатыў да byti. Гл. бавіцца, быць, Саднік-Айцэтмюлер, Handwört., 219–220; БЕР, 2, 16; Саднік-Айцэтмюлер, 1, 101.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)