адзе́ць, адзе́ну, адзе́неш, адзе́не; адзе́нь; адзе́ты; зак., каго-што
1. Надзець на каго-н. вопратку, апрануць.
А. дзіця.
Зіма адзела поле снегам (перан.).
2. Апрануць кім-н.
А.
Дзедам Марозам.
3. Забяспечыць каго-н. адзеннем.
Бацькі дзяцей адзелі і абулі.
4. Тое, што і надзець; нацягнуць.
Ледзь адзеў пальчаткі.
5. перан. Пакрыць; ахінуць.
Дубы зялёны плашч адзелі.
|| незак. адзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. адзе́цца, адзе́нуся, адзе́нешся, адзе́нецца; адзе́нься; незак. адзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. адзява́нне, -я, н. (паводле 1 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напрану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.
Абл. Надзець, апрануць на сябе што‑н. [Карызна] з ліхаманкавай паспешнасцю .. напрануў паліто. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нахіну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.
1. Наспех накінуць, апрануць на сябе што-н.
Н. паліто на плечы.
2. Нахіліць да зямлі (разм.).
Сядзе пчала на кветачку, нахіне яе да зямлі.
|| незак. нахіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падапрану́цца, ‑апрануся, ‑апранешся, ‑апранецца; зак.
Разм.
1. Апрануць што‑н. пад верхняе адзенне. Падапрануцца цяплей.
2. Апрануцца лепш, у святочнае. Падапрануцца на вечар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Надзе́жка ’накідка’ (лоеў., Мат. Гом.). Ад надзець ’апрануць, накінуць’ пад уплывам адзёжка ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наде́ть сов. надзе́ць, мног. панадзява́ць; (верхнюю одежду — ещё) апрану́ць, мног. паапрана́ць; (обувь — ещё) абу́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паапрана́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Апрануць, забяспечыць вопраткай усіх, многіх. Паапранаць цёпла дзяцей.
2. Надзець на сябе многа чаго‑н. Паапранаць на сябе ўсё новае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апра́нуты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад апрануць.
2. у знач. прым. У вопратцы, не раздзеты. У вольны час не цягнула паваляцца апранутаму на ложку ці схадзіць у гарадскі парк. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́стрыгуць ’выставіць, высунуць’ (Сцяц., зэльв.). Запазычанне з польск. wystryhnąć ’накіраваць, выправадзіць, выставіць; модна, прыгожа апрануць’, якое, відавочна, было збліжана фанетычна з стрыгчы, выстрыгчы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апрана́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да апрануць.
2. Даваць магчымасць насіць вопратку якога‑н. фасону або ў адпаведнасці з акалічнасцямі. Апранаць дзіця па апошняй модзе. □ У выхадныя дні апранаць.. [Пніцкі] пачаў чыстую.. жакетку. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)