Verbum

агалі́цца, агалю́ся, аго́лішся, аго́ліцца; зак.

1. Зняць вопратку, стаць голым (разм.).

2. Скінуць покрыва, лісце і пад.

Лес агаліўся.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Стаць адкрытым, даступным для праціўніка.

Фронт агаліўся.

|| незак. агаля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. агале́нне, -я, н.

агля́двацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. гл. аглянуцца.

2. перан., на каго-што і без дап. Дзейнічаць асцярожна, з апаскай, звяраючы свае ўчынкі з учынкамі каго-н.; азірацца (разм.).

А. на старэйшых.

|| наз. агля́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 2 знач.).

агры́зак, -зка, мн. -зкі, -зкаў, м.

1. Абгрызены кавалак чаго-н., недаедзеная частка чаго-н.

А. яблыка.

2. Рэшта якога-н. прадмета, малапрыдатная для ўжывання.

А. алоўка (спісаны, кароткі аловак).

3. перан., зневаж. Пра каго-н., кім пагарджаюць, хто не заслугоўвае павагі.

агрыза́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Звычайна пра сабаку: злосна бурчаць ці брахаць, пагражаючы ўкусіць таго, хто закрануў.

2. перан. Груба, са злосцю адказваць на заўвагі (разм.).

На кожнае слова агрызаецца, не дае гаварыць.

|| аднакр. агрызну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся.

аддава́ць¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -дае́; незак.

1. чым (разм.). Мець які-н. прысмак, пах і пад.

Бочка аддае рыбай.

2. перан. Нагадваць што-н., мець адценне, рысы чаго-н.

У канцы жніўня ночы аддавалі ўжо восенню.

Думка аддае даўніной.

адда́лены, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ці адбываецца далёка; які даносіцца здалёк.

Аддаленыя вескі.

А. шум.

2. Аддзелены вялікім прамежкам часу.

Аддаленая эпоха.

3. перан. Мала падобны; які не мае непасрэднай сувязі з чым-н.

А. гібрыд.

Аддаленае падабенства.

|| наз. адда́ленасць, -і, ж.

кабала́, -ы́, ж.

1. У старажытнай і сярэдневяковай Русі: даўгавое абавязацельства, якое ставіла пазычальніка ў асабістую маёмасную залежнасць ад пазыкадаўцы, а таксама сама гэта залежнасць (гіст.).

2. перан. Поўная залежнасць ад каго-н.; прыгнёт.

Трымаць у кабале.

|| прым. каба́льны, -ая, -ае.

Кабальная залежнасць.

каза́рма, -ы, мн. -ы, -за́рм і -аў, ж.

1. Спецыяльнае памяшканне для размяшчэння вайсковых часцей.

2. перан. Пра вялікі непрыгожы змрочны будынак.

|| прым. каза́рменны, -ая, -ае.

Казарменная дысцыпліна.

○

Казарменнае становішча — пастаяннае знаходжанне ў вайсковай часці або на прадпрыемстве людзей, пераведзеных на ваеннае становішча.

калаці́цца, калачу́ся, кало́цішся, кало́ціцца; незак.

1. Дрыжаць, хістацца, трэсціся.

Сцены калоцяцца ад выбухаў.

К. ад страху.

Лісце калоціцца.

Сэрца моцна калоціцца.

2. Сварыцца, біцца (разм.).

3. перан. Непакоіцца, хвалявацца за каго-, што-н., клапаціцца аб кім-н.; ашчадна расходаваць.

К. за сваё дабро.

кало́да¹, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ло́д, ж.

1. Кароткае тоўстае бервяно.

2. Вулей, зроблены з камля дуплістага дрэва.

Чатыры калоды пчол.

3. перан. Пра непаваротлівага, нязграбнага чалавека (разм., пагард.).

◊

Цераз пень калоду (разм., неадабр.) — дрэнна, абы-як (рабіць што-н.).