непатрэ́бны, ‑ая, ‑ае.
Такі, у якім няма патрэбы, неабходнасці; лішні. [Талстоў] прыпыняецца, амаль на хаду скідае.. [боты], разам з імі кідае непатрэбную без ракет ракетніцу. Брыль. Маланкі крэслілі неба так часта, што жоўты агеньчык свечкі стаў зусім .. непатрэбны. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палаве́ць, ‑ее; незак.
Набываць палавы колер. Ячмень, следам за жытам, пачынае палавець, і палетак у жаўтлявых плямах выглядае стракатым. Хадкевіч. Бралася на дзень, неба палавела. Чорны. // Вызначацца сваім бледна-жоўтым колерам. На паліраваных багетах палавеў пыл. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папялі́сты, ‑ая, ‑ае.
Які мае колер попелу. Сонца пякло без жалю, бясхмарнае неба было папялістым. Хомчанка. Усе з пашанаю глянулі на гэтыя сціплыя, невысокія кусты, якія папялістым колерам сваіх лісточкаў крыху нагадвалі адзін з нашых вербалозаў. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усе́яцца, усеюся, усеешся, усеецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыцца, запоўніцца вялікай колькасцю чаго‑н. Усеялася неба зорамі.
2. Разм. Кончыць сяўбу, адсеяцца. Вясной, як толькі ўсеяліся, Варанецкі пачаў думаць пра асушэнне балота. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цюга́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Нацкоўваючы сабак на звера, крычаць «цюга». Выбеглі людзі з хатак, У неба рукамі загрукалі: — Ды ён, ірад, д’яблу служыць, Ды ён — сын нячыстых сіл. Як на яго цюгакалі, Бы на ваўка. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ча́ўканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. чаўкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. На некаторы час гутарка прыціхла, саступіўшы месца чаўканню сківіц. Колас. Сёння — слота, сцюдзёны вецер, замглёнае непрыветнае неба, нуднае чаўканне размяклага снегу пад нагамі. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асму́жаны
1. прич. затя́нутый мгло́ю;
2. прич. опалённый, обве́тренный;
1, 2 см. асму́жыць;
3. прил. тума́нный, мгли́стый;
~нае не́ба — тума́нное (мгли́стое) не́бо;
4. прил. опалённый (солнцем); обве́тренный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усе́яць сов.
1. (покрыть множеством чего-л.; заполнить кем-л.) усе́ять;
зо́ркі ўсе́ялі не́ба — звёзды усе́яли не́бо;
2. засе́ять, обсемени́ть;
у. уве́сь уча́стак — засе́ять (обсемени́ть) весь уча́сток
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гладзь 1, ‑і, ж.
Роўная гладкая паверхня чаго‑н. Гідраплан застаўся адзін, лёгкі і белакрылы на сіняй гладзі бухты. Самуйлёнак. Скрозь лапкі хвоек і галінкі Сінела неба гладзь. Колас.
гладзь 2, ‑і, ж.
Спосаб вышывання шырокімі шчыльнымі шыўкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залаце́ць, ‑ее; незак.
Разм.
1. Станавіцца залатым, набываць адценне, колер золата. На ўсходзе паволі залацее неба.
2. Вылучацца сваім залатым колерам; блішчаць, як золата (пра што‑н. залацістае, бліскучае). Залацеюць на першых праменнях сонца пяскі Сухіх грудоў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)