сваво́льнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Тое, што і сваволіць. Як і ўсе дзеці, ён [Алік] свавольнічае, дакучае непаседлівасцю. Гарбук. Свавольнічаў, маці не слухаў. Дык яна за вушы яго [Сашку] часцяком скубла. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удаві́ца, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і удава. Хоць ёй было ўжо далёка за сорак і ўдавіца добра-такі раздалася ў стане, яна яшчэ маладзілася і паглядала на мужчын. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умудро́ны, ‑ая, ‑ае.
Які мае вялікія веды, набыў багаты жыццёвы вопыт. На душы ў Таццяны разлілася цеплыня, агарнула радасць, што яна спраўдзіла надзеі гэтай добрай, умудронай жыццёвым вопытам жанчыны. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уракну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Тое, што і урачы. А сакрэты былі такія, што ў Грыбка цяліцу нехта ўракнуў, і яна ні есці, ні піць не бярэ. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змаўча́ць сов.
1. (не ответить, не возразить) смолча́ть, промолча́ть;
яна́ пакры́ўдзілася, але́ ~ча́ла — она́ оби́делась, но смолча́ла (промолча́ла);
2. (умышленно не сказать) умолча́ть;
ён ве́даў, але змаўча́ў — он знал, но умолча́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
забаўля́цца несов.
1. развлека́ться; забавля́ться; увеселя́ться; игра́ть;
2. перен. игра́ть, потеша́ться (над кем, чем);
яна́ то́лькі ~ля́ецца з табо́ю — она́ то́лько игра́ет с тобо́й (потеша́ется над тобо́й);
◊ з. сло́вамі — игра́ть слова́ми
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наперарэ́з
1. нареч. наперере́з;
дзе́ці бягу́ць н. — де́ти бегу́т наперере́з;
2. предлог с дат. наперере́з;
яна́ кру́та ве́рне свой чо́вен н. друго́му чо́ўну — она́ кру́то повора́чивает свой чёлн наперере́з друго́му челну́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Бураў ’свердзел’ (Інстр. II). Рус. бура́в, укр. бура́в. Лічыцца запазычаннем (у рус. мове з XVI ст.) з цюрк. моў (тат. burau̯‑ < цюрк. bur‑ свідраваць’, bura‑, buraɣy і г. д.). Корш, AfslPh, 9, 494; Бернекер, 102; Дзмітрыеў, Тюрк. эл., 22; Фасмер, 1, 242–243; Шанскі, 1, Б, 228–229. Версія пра запазычанне з герм. моў (гл. бур) не пераконвае (яна ў Гараева, 33; Праабражэнскі, 1, 53; Рудніцкі, 257).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Канадры́ста, канодрыста ’кураслеп (анемона) дуброўны, Anemone nemorosa L.’ (лун., Шатал.), стол. конадрысь, драг. коноздрыця ’тс’ (Нар. лекс.). Складанае слова: першая часткада прасл. kotib ’конь’, у паўн.-слав. гаворках яна замяняецца на каза‑ (параўн. гродз. казадрост белы# казарост жоўты): другая — да прасл. drbslb (ад дзеяслова ärtstati, drbščę) ’дызентэрыя’. Параўн. яшчэ ст.-польск. kozia drześć ’казялец, Ranunculus Candidus’ (SP, 5, 38), мар. kozi drisi, польск. kozidrzyst ’анемона’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Карнаву́гал ’круглая упадзіна сярод поля, якая арэцца пазней, бо ў ёй доўга вясной стаіць вада’ (Яшк.). Відавочна, складанае слова: карна‑вугал. Другая аснова празрыстая. Яе значэнне ’асобная частка поля’. Што датычыцца першай, то яна ўваходзіць у склад іншых слоў, сярод які* найбольш распаўсюджанае карнавухі (гл.) ’з алрэзанымі вушамі’. Параўн. таксама карнаткі (гл.), гл. карпаць. Такім чынам карпавугал мела першаснае значэнне ’адрэзаны вугал, адрэзаная частка поля’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)