Ксё-ксё ’выгукі, якімі падклікаюць жарабя’ (ТС). Параўн. кося ’ласкавая назва каня’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плясні́вы (плясьнівыіі) ’сівабелаваты (пра каня)’ (Бяльк.), пляснівы ’вяснушкаваты’ (кліч., Жыв. сл.; рэч., светлаг., б.-каш., Мат. Гом.), ’плямісты’ (рэч., Нар. сл.), ’заплеснявелы’ (Сцяшк. Сл.), ’колер поўсці ў каня ці каровы, дзе змешаны белая і рыжая поўсці’ (Варл.). Апошняе ст.-бел. плесннвыіц плесневый ’светла-шэрай масці’ (1552 г.) — са ст.-польск. pleśniwy ’конь з белымі плямкамі на шэрсці’ (Булыка, Лекс. запазыч., 124). Параўн. таксама і ст.-чэш. plesnivy ’сівы, бела-шэры (пра каня)’, ’пакрыты плесняй’. Да плесні, плесня (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падмяні́ць сов.
1. подмени́ть (о картах — ещё) передёрнуть;
п. каня́ — подмени́ть ло́шадь;
2. подмени́ть;
п. дзяжу́рнага — подмени́ть дежу́рного
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упа́рыць сов., в разн. знач. упа́рить; (лошадь — ещё) взмы́лить;
у. рэ́пу — упа́рить ре́пу;
у. каня́ — упа́рить (взмы́лить) ло́шадь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кар’е́р 1, ‑у, м.
Самы хуткі бег каня з пачарговай перастаноўкай разам пярэдніх і задніх ног. Пусціць каня ў кар’ер.
•••
З месца ў кар’ер гл. месца.
[Фр. carrière.]
кар’е́р 2, ‑а, м.
Месца здабычы карысных выкапняў адкрытым спосабам; месца, дзе капаюць гліну, пясок і пад. Тарфяны кар’ер. Пясчаны кар’ер. □ За цагельняй — кар’еры, у якіх капаюць гліну. Навуменка.
[Фр. carrière.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапрэ́гчы, ‑прагу, ‑пражэш, ‑пража; ‑пражом, ‑пражаце, ‑прагуць; пр. перапрог, ‑прагла і ‑прагла, ‑прагла і ‑прагло; заг. перапражы; зак., каго-што.
Запрэгчы іначай або ў што‑н. другое (аднаго і таго ж каня, вала і пад.). Перапрэгчы коней з плуга ў бараку. // Запрэгчы іншага, другога (каня, вала і пад.). [Камісар:] «У Лазавенкі замяні коней. Назад — перапражэш». Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канаго́н, ‑а, м.
У шахтах — паганяты каня, запрэжанага ў ваганетку. [У Данбасе Адам] стаў спачатку канагонам, затым крапільшчыкам, а пасля і ў забой пайшоў. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нахмы́ліцца, ‑ліцца; зак.
Прыціснуўшы вушы, падрыхтавацца да нападу або абароны (пра каня). Конь раптам нахмыліўся і, узмахнуўшы галавой, кінуўся на хлопчыка. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стальва́га, ‑і, ДМ ‑вазе, ж.
Трайны барак (ворчык) для параконнай запрэжкі. Я наганяў гнедага каня, прычэпленага пастромкамі за стальвагі дышля. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ме́рин конь, род. каня́ м.;
◊
врёт, как си́вый ме́рин хлу́сіць, як наня́ты;
глуп, как си́вый ме́рин дурны́, як бот.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)