Перла (пэрла) ’панцак’ (глыб., ЛА, 4). З пе́рл(а) ’жэмчуг’ у выніку пераносу значэння паводле падабенства колерам ячных круп з жэмчугам. Параўн. рус. перлавая крупа > перловка ’тс’, перловый цвет ’жамчужны, белы, з шызым адценнем’ (Даль, 3, 101).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
крап в разн. знач. крап, род. кра́пу м.;
бе́лый мра́мор с се́рым крапом бе́лы ма́рмур з шэ́рым кра́пам;
кни́га с кра́сным крапом кні́га з чырво́ным кра́пам;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бруне́т, ‑а, М ‑неце, м.
Мужчына з чорнымі або вельмі цёмнымі валасамі. Падобныя з твару, браты шмат у чым адрозніваліся адзін ад аднаго: маладзейшы — вышэй ростам, белы, з простымі і мяккімі, як лён, валасамі, у той час калі Сяргей амаль брунет. Шамякін.
[Фр. brunet.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апа́лавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да апалу 2. Апалавы камень. // Які зроблены з апалу 2 або ўтрымлівае апал 2. Апалавы пярсцёнак. // Малочна-белы з жоўтым або блакітным адценнем; такога колеру, як апал 2. На апалавым небе не было ніводнай хмурынкі. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэкальтэ́, нескл., н.
1. Вялікі выраз у верхняй частцы жаночага адзення. Вячэрняя сукенка з цёмнага аксаміту, з вялікім дэкальтэ, яшчэ больш падкрэслівала матава-белы, крыху з ружовым адценнем колер скуры, акругласць грудзей, шыі, плячэй. Карпюк.
2. у знач. нязм. прым. Дэкальтаваны. Плацце дэкальтэ.
[Фр. décolleté.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кара́л, ‑а, м.
1. Марская нерухомая жывёліна, якая жыве калоніямі на скалах; род паліпаў.
2. Вапнавае адкладанне некаторых відаў гэтых жывёл — чырвоны, ружовы або белы камень, які пасля адпаведнай апрацоўкі выкарыстоўваецца як упрыгожанне. Маніста з каралаў. // Само ўпрыгожанне з такога каменю; каралі.
[Грэч. korallion.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэ́пацца, ‑аецца; незак.
Разм. Трэскацца, лопацца. [Паліна], такая маленькая, працуе там, на перамычцы, дзе раве сівер, ад якога рэпаюцца вусны і робіцца задубелым і непрыгожым твар. Савіцкі. Гэта рэпаецца спелы Жоўты струк, тугі і поўны, І на свет выходзіць белы Зіхатлівы твар бавоўны. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трая́кі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да трох крыніц; які праяўляецца ў трох выглядах, відах. Траякая выгада. Траякае значэнне. □ — А ты, дуда, які хлеб хочаш есці? — запытаў дзед Самуіла і пасадзіў хлопца сабе на калена. — Ёсць траякі: чорны, белы і ніякі. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перакабе́лы, пэрэкобі͡элы ’чорны бык ці карова з белай паласой упоперак тулава’ (Бес.), ст.-польск. przekobiały ’ў белыя палосы’, przekoczarny ’ў чорныя палосы’. Да пе́рак і бе́лы (гл.), параўн. славен. pré̥koš ’назва свойскай жывёлы, у прыватнасці, свінні’, pré̥kast ’паласаты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мядзве́дзь, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Вялікая драпежная млекакормячая жывёліна сямейства мядзведзевых з густой поўсцю і тоўстымі нагамі.
Буры м.
Белы м.
2. перан. Пра няўклюднага, непаваротлівага чалавека (разм.).
◊
Дзяліць шкуру незабітага мядзведзя (разм.) — размяркоўваць прыбытак, якога ў наяўнасці яшчэ няма.
Мядзведзь на вуха наступіў каму (разм., жарт.) — пра чалавека, у якога адсутнічае музыкальны слых.
|| прым. мядзве́джы, -ая, -ае.
Мядзведжыя сляды.
Мядзведжае футра.
Мядзведжая паходка (перан.).
◊
Мядзведжы куток (разм.) — аддаленае, глухое месца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)