прастры́гчы, ‑стрыгу, ‑стрыжэш, ‑стрыжэ; ‑стрыжом, ‑стрыжаце, ‑стрыгуць; пр. прастрыг, ‑стрыгла; заг. прастрыжы; зак., што.
1. Стрыжкай утварыць свабоднае месца паміж чым‑н.
2. і без дап. Стрыгчы некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памалява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., што.
1. і без дап. Займацца маляваннем на працягу нейкага часу.
2. Разм. Пакрыць фарбай што‑н. [Мікола і Васіль] зашклілі і памалявалі вокны і дзверы. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасука́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і ‑сучу, ‑сучаш, ‑суча; зак., што.
1. Ссукаць, перасукаць усё, многае. Пасукаць усю пражу.
2. і без дап. Сукаць некаторы час. З паўдня пасукала ніткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўтарагадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які працягваецца паўтара года, разлічаны на паўтара года. Паўтарагадовыя курсы.
2. Узростам у паўтара года. Паўтарагадовы хлопчык ляжаў на ложку без усялякіх адзнак жыцця. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачува́нне, ‑я, н.
Разм. Адчуванне. Гэтыя думкі парушылі спакой Лабановіча і пакінулі пачуванне нейкага нездавальнення і непрыемнасці. Колас. Без пачуванняў, імкненняў, страсцей Сталі б каменнымі сэрцы ў людзей. Чарнушэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нязру́чна,
1. Прысл. да нязручны.
2. безас. у знач. вык., каму, з інф. Без дастатковай зручнасці для чаго‑н.; дрэнна. Марыльцы было нязручна сыходзіць [з трамвая]: абедзве рукі яе занятыя. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самалюбава́нне, ‑я, н.
Любаванне самім сабой, сваімі здольнасцямі, поспехамі. [Жураўскі] ў першыя ж хвіліны знаёмства адрэкамендаваў сябе Лемяшэвічу і зрабіў гэта ўмела і проста, без ценю выхвалення ці самалюбавання. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сур’ёзна, прысл.
1. Прысл. да сур’ёзны.
2. Не жартуючы, без смеху. Чорныя гузічкі Мішкавых вачэй глядзяць уважліва, сур’ёзна. Брыль.
3. у знач. пабочн. Разм. Сапраўды. Сход пераносіцца назаўтра, сур’ёзна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уле́гцы, прысл.
Разм. Без паклажы; паражняком. У суботу ідуць [вучні] ўлегцы — за тыдзень вучэння торбы і кошыкі спустошваюцца да апошняе скарыначкі. Васілевіч. Улегцы фурманкі не хадзілі, прывозілі крамныя тавары. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ́йдаць 1 ’гаварыць лухту’ (З нар. сл., Жыв. сл.), рэ́йдзіць, рэ́ндаць ’гаварыць абы-што’ (Сцяшк. Сл.), рэ́йдзіць, рэ́йдаць ’тс’ (Сл. ПЗБ, ЛА, 3), рэ́йды ’плёткі’ (Сл. ПЗБ), рэ́йдало ’чалавек, які гаворыць лухту; рот’ (Нар. лекс.). Параўнанне з літ. raizgýti ’плесці’ (Весці АН БССР, 1969, 4, 131) сумніўна. Серб.-харв. рдати ’лаяцца’. Магчыма, з ідыш redn ’балбатаць’ < ням. réden ’размаўляць’. Гл. яшчэ райдоліць, райдун, райдак.
Рэ́йдаць 2, рэ́йдзіць ’хадзіць без справы’ (воран., Сл. ПЗБ). Магчыма, звязана з папярэднім словам; развіццё семантыкі: ’гаварыць лухту’ > ’нічога не рабіць’ > ’хадзіць без справы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)