Відана ’бачана’ (Шат., КТС), ві́дано ’тс’ (Сцяшк. МГ) — дзеепрым. залежнага стану, запазычаны з рус. мовы, звычайна ў словазлучэнні дзе ж гэта відана, каб…
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нарыхтава́ць ’падрыхтаваць’ (Нас., ТСБМ), нарухтава́ць ’тс’ (Гарэц.), нарыхтава́цца ’падрыхтавацца’ (Нас., Сл. ПЗБ), нарухтава́цца ’падрыхтавацца і чакаць толькі моманту, каб пачаць’ (Мядзв.). Гл. рыхтава́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перапо́йсаваць ’перамалочваць ячмень другі раз, каб лепш абцерлася асцё, вымалацілася калоссе’ (полац., Нар. лекс.; паст., шальч., Сл. ПЗБ). Да пера- і пойсаваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
насме́лую, прысл.
Смела, не баючыся. Рабіць насмелую. □ Як зрабіць, каб у хаце можна было вольна дыхаць, каб насмелую можна было сказаць звонкае і вясёлае слова. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абялі́ць ’зняць кару, каб была відаць белая драўніна’ (Шат.). Тлумачэнне не дакладнае. Параўн. абяліць ’зняць скуру з забітай жывёлы’ (Бяльк., Шн., КЭС). Гл. бяліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Размундзе́рыць ’адкрыць так, каб быў доступ да чаго-небудзь’ (Нар. Гом.). Семантычная інавацыя на базе мундзі́р (гл.) праз ’зняць мундзір’ > ’зняць верхняе покрыва’ > ’раскрыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сурава́ ’від хваробы’: каб цябе сурава угробіла (Касп.). Магчыма, эўфемізм на базе субстантываванага прыметніка ж. р. ад су́равы ’сыры, вільготны’ (гл.), параўн. сы́ра́, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зло́та: хадзі́ў бы ў зло́це, каб не дзі́рка ў ро́це посл. ка́бы не дыра́ во рту́ — жил бы жил, ни о чём не тужи́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падкусі́ць сов., прям., перен., разг. подкуси́ть;
п. пласці́ну зні́зу — подкуси́ть пласти́ну сни́зу;
ён не мо́жа, каб не п. — он не мо́жет, что́бы не подкуси́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пале́пшыцца, ‑шыцца; зак.
Стаць лепшым па якасці, уласцівасцях. Цяпер брыгадзіру хацелася толькі аднаго: каб хутчэй палепшылася надвор’е, каб хутчэй адышла непагадзь. Кавалёў. Якасць прадукцыі значна палепшылася. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)