спірт, ‑у,
1.
2. Арганічнае злучэнне, вуглевадарод, у
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спірт, ‑у,
1.
2. Арганічнае злучэнне, вуглевадарод, у
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уле́гчы, улягу, уляжаш, уляжа; уляжам, уляжаце, улягуць;
1. Поўнасцю аддацца якой‑н. справе.
2.
3. Кінуцца наўздагон за кім‑, чым‑н.
4. Пачаць заляцацца да каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
устанаві́цца, ‑новіцца;
1.
2. Стаць устойлівым, пастаянным; умацавацца.
3. Скласціся, наладзіцца, усталявацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цягну́цца, цягнуся, цягнешся, цягнецца;
1. Размяшчацца дзе‑н., працягваючыся, выцягваючыся (пра канат, вяроўку і пад.).
2. Мець уласцівасць павялічвацца ў даўжыню, шырыню.
3. Працягваць руку, галаву да каго‑, чаго‑н., падавацца ўсім корпусам у
4. Мець схільнасць, імкнуцца да каго‑, чаго‑н.
5.
6. З цяжкасцю ісці; ледзь перастаўляць ногі, плесціся.
7. Заставацца пасля руху (пра след).
8. Рухацца ў адным напрамку цугам, чарадой.
9. Павольна распаўсюджвацца слабым струменем (пра дым, пах і пад.).
10. Быць адстаючым; адставаць па якіх‑н. паказчыках.
11. Працягвацца, праходзіць марудна, доўга (пра час).
12. Раздавацца, гучаць (пра мелодыю, песню).
13. Струменіцца.
14. Валачыся па зямлі.
15.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прайсці́, прайду́, про́йдзеш, про́йдзе; прайшо́ў, -шла́, -ло́; прайдзі; про́йдзены;
1. Ступаючы, едучы, перамясціцца па
2. што. Пераадолець якую
3. што. Перамяшчаючыся, накіроўваючыся куды
4. (1 і 2
5.
6. (1 і 2
7. (1 і 2
8. Выпасці (пра ападкі).
9. (1 і 2
10. (1 і 2
11. (1 і 2
12. што. Распрацаваць, апрацаваць, рухаючыся ў пэўным напрамку.
13. што або праз што. Прасоўваючыся, дасягаючы чаго
14. у што або (з В
15. што. Вывучыць, пазнаёміцца з чым
16. што. Выканаць якія
Прайсці ў жыццё — ажыццявіцца на справе.
||
||
Праходу не даваць каму (
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
што¹, чаго́, чаму́, чым, па чым,
1.
2.
3.
4.
5.
6. адносны. Тое, што і які (у 1
7.
8.
А што — рэпліка ў адказ на пытанне ў
З чаго — чаму, па якой прычыне.
На што ўжо — уводзіць уступальны сказ.
Ні за што — ні ў
Ні за што, ні пра што —
1) дарэмна;
2) без прычыны, падстаў.
Ні з чым (застацца, пайсці
Ні пры чым — не мае адносін, не вінаваты ў чым
Пры чым — у чым вінаваты, якія адносіны мае.
Ці што —
Што да чаго — у чым сутнасць, сэнс чаго
Што ж — рэпліка ў
Што за — у пытанні і вокліч: які.
Што зробіш! — рэпліка ў
Што і казаць — вядома, сапраўды.
Што рабіць! — тое, што і што зробіш.
Што там — рэпліка ў
Што ты (вы)? — выраз здзіўлення, спалоху, пярэчання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агу́льны, -ая, -ае.
1. Які ажыццяўляецца ўсімі, у
2. Які належыць усім (пэўнай групе, калектыву); калектыўны; прызначаны для сумеснага карыстання.
3. Які аб’ядноўвае ўсіх у якую
4. Аднолькавы, уласцівы каму
5. Які ахоплівае ўсіх і ўсё, пашыраецца на ўсіх і на ўсё навокал; які распаўсюджваецца на ўвесь арганізм.
6. Які не мае спецыяльнага прызначэння.
7. Увесь, у поўным аб’ёме, сукупны.
8. Які датычыцца асноў чаго
9. Які ўспрымаецца ў цэлым, без уліку дэталей, дробязей; галоўны, вызначальны, асноўны.
10. Схематычны, павярхоўны, неканкрэтны.
Агульная мова (у каго, з кім) — поўнае ўзаемаразуменне, поўная дамоўленасць у чым
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; чы́таны;
1. што і без
2. каго-што і без
3. што. Разумець, разбірацца ў якіх
4. што і без
5. што. Пераказваць які
6. што. Выкладаць вусна перад аўдыторыяй.
Чытаць мараль (натацыі, павучанні) — гаварыць з кім
||
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ла́та 1, ла́тка ’лапік’ (
Ла́та 2, ла́ты, ла́тэ ’паплеціна, жэрдкі, на якія насцілаецца страха’ (
Ла́та 3 ’сярэдняя перасоўная аднасценная сетка з заходам’ (
Лата́ ’жулік’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
о́бразI
1. во́браз, -за
худо́жественный о́браз маста́цкі во́браз;
о́бразы бу́дущего во́бразы бу́дучага;
2. (облик) аблі́чча, -чча
3. (порядок, способ) хара́ктар, -ру
о́браз жи́зни спо́саб жыцця́;
о́браз правле́ния спо́саб (лад) праўле́ння;
о́браз мы́слей склад ду́мак;
обстоя́тельство о́браза де́йствия
◊
каки́м о́бразом?
нико́им о́бразом нія́кім чы́нам;
таки́м о́бразом такі́м чы́нам;
гла́вным о́бразом гало́ўным чы́нам;
надлежа́щим, до́лжным о́бразом нале́жным чы́нам;
бессо́вестным о́бразом бессаро́мна;
вы́годным о́бразом вы́гадна;
наилу́чшим о́бразом як найле́пш;
не́которым о́бразом не́йкім чы́нам; (в известной степени) у пэ́ўнай ступе́ні; (как-то) не́як;
ра́вным о́бразом такса́ма;
сле́дующим о́бразом такі́м чы́нам;
ры́царь печа́льного о́браза ры́цар журбо́тнага во́браза.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)