Пярэ́бірак ’ахапак, пласт сена, набраны граблямі’ (ТСБМ, Касп.; барыс., лях., пух., ганц., Сл. ПЗБ; Жд.; карэл., Янк. Мат.; Янк. 1), парэ́біранка ’награбленае (“перабранае”) да нагі граблямі сена або салома’ (Шат.), пярэ́бірка ’перабранае граблямі сена для больш зручнага складання яго ў капу’ (Некр., Касп., Сл. Брэс.), пярэ́барка ’тс’ (Жд.), пярэ́бярня ’ахапак дроў’, перэ́бер ’пласт сена’ (петрык., Шатал.). Суфіксальнае ўтварэнне ад перабіра́ць, перабра́ць, гл. біра́ць, браць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рышт 1 ’рыштаванне пры пабудове зруба вышэй вокнаў’ (ТС), ’козлы для падоўжанай распілоўкі калод’ (ТС), ры́шты, рэ́шты, ра́шты ’прыстасаванне ў возе для пашырэння яго пагрузачнай пляцоўкі’ (Нар. словатв.). Усечаная форма ад рыштава́нне (гл.), рышту́нак.
Рышт 2 ’месца, дзе цячэ невялікая рэчка’ (міёр., НС), ’роў, ручай’ (Бяльк.), ’канава’ (Нас.), ’ручай, рэчышча, роў’ (клім., ЛА 5), ’канава’ (Гарэц., Яруш.), ры́шта ’канава’ (Жд. 3). Ад рышто́к (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заце́рці сов., в разн. знач. затере́ть;
з. на́дпіс — затере́ть на́дпись;
су́дна ~рла льда́мі — безл. су́дно затёрло льда́ми;
у нато́ўпе яго́ ледзь не ~рлі — в толпе́ его́ едва́ не затёрли;
маладо́га арты́ста хаце́лі з. — молодо́го арти́ста хоте́ли затере́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мудраге́лісты разг.
1. мудрёный, замыслова́тый; хи́трый;
мы не разуме́лі яго́ ~тай мо́вы — мы не понима́ли его́ мудрёного языка́;
~тая прычо́ска — замыслова́тая причёска;
2. причу́дливый, зате́йливый; вы́чурный;
м. ўзор — зате́йливый (причу́дливый) узо́р;
~тая ра́мка люстэ́рка — вы́чурная ра́мка зе́ркала
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
налучы́ць сов., разг.
1. напа́сть, наткну́ться, натолкну́ться, набрести́;
н. на во́ўчую я́му — напа́сть (натолкну́ться, набрести́) на во́лчью я́му;
2. насти́гнуть, насти́чь; засти́чь, засти́гнуть;
3. (каго, што) случи́ться (с кем, чем);
яго́ ~чы́ла бяда́ — с ним случи́лась беда́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падрыхто́ўка ж.
1. в разн. знач. подгото́вка; (уроков — ещё) приготовле́ние ср.;
п. ка́драў — подгото́вка ка́дров;
у яго́ до́брая п. — у него́ хоро́шая подгото́вка;
п. да ўро́каў — подгото́вка (приготовле́ние) к уро́кам;
2. снаряже́ние ср.;
п. су́дна — снаряже́ние су́дна
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адле́гласць, ‑і, ж.
1. Прамежак паміж двума прадметамі. За дзедам на некаторай адлегласці пайшлі і яго сыны. Колас. // Адрэзак шляху пэўнай велічыні, працягласці. За мінуту штучны спадарожнік праходзіць велізарную адлегласць. □ Дзімін, відаць, хваляваўся, бо рукі ў яго былі закладзены за спіну і мераў ён адлегласць — крокаў дзесяць туды, крокаў дзесяць назад — таропка, нецярпліва. Карпаў. // Прамежак у часе. Адлегласць доўгую да перамогі Гадамі давялося вымяраць. Аўрамчык.
2. Больш-менш аддаленае месца; далечыня. Перадача электрычнай энергіі на далёкія адлегласці.
•••
Трымаць на адлегласці гл. трымаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замяша́нне, ‑я, н.
1. Стан разгубленасць збянтэжанасці. Зелянюк відавочна замяшаўся, і гэта яго замяшанне вылілася ў цяжкую, невыгодную для яго паўзу. Зарэцкі. Быў імгненны, як электрычная іскра, спалох, які працяў усю істоту, а хвілінай пазней, калі замяшанне прайшло, нейкае ўнутранае задавальненне. Навуменка.
2. Часовае парушэнне звычайнага ходу якога‑н. дзеяння; беспарадак, расстройства. — Сабраў бы ў камяк усю волю, прыняў бы адразу ўсе меры, каб не было ніякага замяшання ў калгасе. Хадкевіч. Кулямёт застракатаў другі раз, і ў першых радах зрабілася замяшанне. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намяка́ць 1, ‑ае.
Незак. да намя́кнуць.
намяка́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каму на каго-што і без дап.
Рабіць намёкі, гаварыць намёкамі, не выказваць адкрыта сваёй думкі. Лабановіч зразумеў, на што намякае яго зямляк і блізкі сябар. Колас. Дзед намякаў маёй маці, што яна была камсамолка і ўпрошвала яго не ўпарціцца, а ўступаць у калгас. Сачанка. Адносіны Васіліны да Іллюка не змяніліся ў гэтыя гады, яна стала нават шмат ласкавейшай, але пэўнага адказу, калі ён намякаў на жаніцьбу, не давала. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непрыміры́мы, ‑ая, ‑ае.
1. Які не ідзе на прымірэнне, не дапускае пагаднення. К. Чорны — гэта перш за ўсё непрымірымы змагар з уласніцкім светам. Адамовіч. З гэтага вечара.. [Ігар] стаў непрымірымым ворагам Алеся, хоць і да таго адносіны паміж імі былі нацягнутымі. Сіняўскі. // Уласцівы такому чалавеку. Непрымірымы характар.
2. Такі, што нельга прымірыць. Непрымірымая барацьба. □ Прыгожая, выпеставаная, .. [Эма] выклікала ў мяне толькі пачуццё непрымірымай варожасці... Лупсякоў. У голасе яго гучала непрымірымая мужчынская нянавісць да таго, другога, хто замяніў яго і напэўна выцесніў нават з ўспамінамі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)