падсме́йвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. з каго-чаго і над кім-чым. Кпіць, жартаваць над кім‑, чым‑н. Партызаны.. увесь час перагаварваліся, жартавалі. Найбольш падсмейваліся над барадатым высокім мужчынам,.. якога звалі жартам «барада». Мележ. — І калі ты гэтак распанела? — падсмейваецца з жонкі Міхал. Васілевіч.
2. Ціхенька смяяцца, пасмейвацца час ад часу. Да.. [Лабановіча] зноў вярнуўся добры настрой, і, стоячы каля люстэрачка,.. ён сам сабе падсмейваўся. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
несамаві́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Непрывабны з выгляду; непрыгожы. Між голых сцен, несамавітых, Такіх панурых, абабітых, Астаўся стол адзін. Колас. Хлопец.. нізкарослы, несамавіты на выгляд, а вытрымка ў яго такая, што кожны можа пазайздросціць. Кулакоўскі.
2. Не зусім добры; дрэнны. Несамавіты настрой. □ Часта прыходзілася спыняцца, таму што дарога была несамавітая: то грузлі ў балоце, то прабіваліся праз гушчары. Мележ. // Які не заслугоўвае пахвалы, адабрэння; непрыгожы. Несамавіты ўчынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ідылі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да ідыліі (у 1 знач.). Ідылічны жанр.
2. Мірны, ціхі, спакойны; нічым не засмучаны. Ідылічны настрой. □ У пакой улятаў лагодны шум вясковага лесу, наперабой спявалі птушкі, але гэты ідылічны малюнак не супакойваў. Шчарбатаў. Ну, бываюць такія ідылічныя сем’і, дзе б пражылі век, ні разу ні ў чым не ўсумніўшыся, не засумаваўшы; без адзінага папроку і непаразумення? Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раманты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да рамантызму (у 1, 2 знач.). Рамантычная паэзія. □ У зборніку «Шляхам жыцця» .. [Я. Купала] даў узоры высокага рамантычнага стылю беларускай літаратуры. Лойка.
2. Схільны да рамантыкі, рамантызму (у 3 знач.); прасякнуты рамантыкай, незвычайны, таямнічы. Рамантычная натура. Рамантычны настрой. □ З цікавасцю гляджу я на гэтыя рамантычныя мясціны. Ыазыр — горад старажытны, і нямала адбылося тут розных падзей у даўно мінулыя часы. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
часо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які цягнецца, існуе ці з’яўляецца сапраўдным на працягу пэўнага перыяду; проціл. пастаянны. Часовы ўрад. Часовая работа. □ Падышоўшы да самага доміка, Васіль заўважыў, што гэтая часовая збудова ўсё ж намнога большая за Сымонаву кузню. Кулакоўскі. // Непастаянны, які хутка праходзіць, мінае. У апавяданнях Коласа бунты не выходзяць за межы адной вёскі, згуртаванасць сялян бывае часовай, як настрой, а не сталай і прадуманай, як арганізацыя. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кі́слы в разн. знач. ки́слый; (о капусте — ещё) ква́шеный;
к. я́блык — ки́слое я́блоко;
к. суп — ки́слый суп;
к. настро́й — ки́слое настрое́ние;
~лая мі́на — ки́слая ми́на;
○ ~лае малако́ — простоква́ша;
~лыя со́лі — ки́слые со́ли;
~лае браджэ́нне — ки́слое броже́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расстро́йство ср.
1. (действие) расстро́йства, -ва ср., расстро́йванне, -ння ср.;
расстро́йство фина́нсов расстро́йства фіна́нсаў;
2. разла́джанне, -ння ср.; заняпа́д, -ду м.;
их дела́ пришли́ в расстро́йство іх спра́вы пры́йшлі ў заняпа́д;
3. (неисправное состояние, неблагополучие) разла́джанне, -ння ср.;
4. (нарушение нормального функционирования какого-л. органа) расстро́йства, -ва ср.;
расстро́йство желу́дка расстро́йства жывата́, пано́с;
5. (дурное настроение) хвалява́нне, -ння ср., дрэ́нны (сапсава́ны) настро́й;
он сего́дня в расстро́йстве у яго́ сёння дрэ́нны (сапсава́ны) настро́й, ён сёння расхвалява́ны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
со́нный в разн. знач. со́нны;
со́нный челове́к со́нны чалаве́к;
со́нные глаза́ со́нныя во́чы;
со́нное настрое́ние со́нны настро́й;
со́нный лес со́нны лес;
со́нные ка́пли со́нныя кро́плі;
со́нная арте́рия анат. со́нная артэ́рыя;
со́нная боле́знь мед. со́нная хваро́ба.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кі́слы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае своеасаблівы смак, падобны на смак лімона, журавін. Кіслае віно. Кіслыя ягады.
2. Атрыманы ў выніку браджэння, прыгатаваны шляхам квашання. Кіслае малако. Кіслая капуста. // Які сапсаваўся ад браджэння; пракіслы. Кіслы суп. Кіслая каша. // Напоўнены пахамі кіслаты. Кіслае паветра.
3. перан. Разм. Які выражае незадаволенасць; маркотны, панылы. Кіслы настрой. Кіслая ўсмешка.
4. Які змяшчае кіслату (у 2 знач.). Кіслы раствор. Кіслая глеба.
•••
Кіслая соль гл. соль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліры́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да лірыкі (у 1 знач.). Лірычны паэт. // Які з’яўляецца лірыкай. Лірычны верш. Лірычная паэма. // Які з’яўляецца аб’ектам апісання ў лірыцы. Лірычны герой.
2. Прасякнуты лірызмам, паэтычнай узнёсласцю. Лірычны пейзаж.
3. перан. Разм. Чуллівы, эмацыянальна ўзвышаны. Лірычны настрой. □ Дарога, яе прысады настройвалі Русаковіча на лірычны лад. Паслядовіч.
4. Мякка-пявучы, далікатны па тэмбру (пра голас). Лірычны тэнар. Лірычнае сапрана.
•••
Лірычнае адступленне гл. адступленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)