адта́яць, ‑таю, ‑таеш, ‑тае; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і адтаць. Вокны ў карчме адтаялі, і за імі відаць было, як застыў на дрэвах пушысты некрануты іней. Пестрак.

2. што. Вывесці з замарожанага стану, размарозіць. Адтаяць мяса. Адтаяць халадзільнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

во́блачка, ‑а, н.

1. Памянш.-ласк. да воблака; невялікае воблака. Дзе-нідзе плывуць, нібы рассыпаныя кудзелі воўны, воблачкі. Бядуля. Над каўшом выбухнула лёгкае воблачка дыму. Карпаў.

2. перан. Лёгкі цень праяўлення настрою, думкі, стану і пад. На твары непрыкметна ні хмурынкі, ні воблачка думак. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Знудзі́ць ’зрабіцца блага, вырваць’. Рус. дыял. знуди́ть смал. ’давесці да благога стану’, цвяр., пск. ’балець, ламаць’, укр. знуди́ти ’надакучыць’, ’апрыкраць’, польск. znudzić ’надакучыць’, чэш. znuditi, славац. znudiť ’тс’, серб.-харв. сну̏ждити се ’надакучыць, выклікаць кепскі настрой’, макед. снужди се ’надакучыць’. Ц.-слав. изнѫдити ’выганяць, вырываць’. Прасл. jьz‑nud‑i‑ti — прэфіксальны дзеяслоў; гл. нудзіць ’адчуваць млосны стан’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паштэ́т ’страва, працёртая да пастападобнага стану’ (ТСБМ), ст.-бел. паштэтъ ’тс’ (1645 г.) запазычана са ст.-польск. pasztet ’тс’, якое з ням. Pastete ’тс’, ’піражок’ (Брукнер, 398; Булыка, Лекс. запазыч., 116) < італ. pastetto ’тс’ (Даль, 3, 63). Апошнія разам са ст.-франц. pastée (> франц. pâté) узыходзяць да с.-лац. pastāta ’ежа з мяса, загорнутага ў цеста’ (Клюге₁₂, 434).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

состоя́ние ср.

1. (пребывание) знахо́джанне, -ння ср.;

состоя́ние в ка́дровых войска́х знахо́джанне ў ка́дравых во́йсках;

2. (положение) стан, род. ста́ну м.;

быть в состоя́нии войны́ с ке́м-л. быць у ста́не вайны́ з кім-не́будзь;

состоя́ние промы́шленности стан прамысло́васці;

состоя́ние здоро́вья стан здаро́ўя;

газообра́зное состоя́ние вещества́ газападо́бны стан рэ́чыва;

находи́ться в образцо́вом состоя́нии знахо́дзіцца ва ўзо́рным ста́не;

прийти́ в него́дное состоя́ние стаць непрыда́тным, прыйсці́ ў непрыда́тны стан;

3. (звание, социальное положение) уст. стан, род. ста́ну м.;

лю́ди вся́кого состоя́ния лю́дзі ўся́кага (усяля́кага) ста́ну;

4. (имущество) уст. маёмасць, -ці ж., бага́цце, -цця ср.;

небольшо́е состоя́ние невялі́кая маёмасць, невялі́кае бага́цце;

сколоти́ть состоя́ние сабра́ць бага́цце;

челове́к с состоя́нием бага́ты чалаве́к;

5. (настроение, самочувствие) стан, род. ста́ну м., настро́й, -ро́ю м.;

состоя́ние восто́рга стан захапле́ння;

◊

быть в состоя́нии магчы́, мець магчы́масць (мажлі́васць).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абле́гчыся, ‑ляжацца; зак.

Разм.

1. Абаперціся, усперціся. Ён [Ткачук] грузна аблёгся на наш хісткі столік, добра зацягнуўся цыгарэтай. Быкаў.

2. Прыйсці да звычайнага стану рэчаў; уладкавацца. І прыйшлі дамоў з такім пачуццём, нібы ўсё ўжо больш-менш добра, усё сяк-так абляглося, стала на сваё месца. Гарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кіназды́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.

Бесперапыннае фатаграфаванне на кінаплёнку шэрагу паслядоўных кадраў, якія адлюстроўваюць фазы руху аб’екта ці змену яго стану.

•••

Панарамная кіназдымка — спосаб кіназдымкі, пры якім паступова паварочваюць кіназдымачны апарат вакол вертыкаяьнай або гарызантальнай восі для ахопу бесперапыннай здымкай вялікай прасторы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раскача́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца тонкім у выніку качання чым‑н. па паверхні. Цеста раскачалася.

2. Разм. Выйсці са стану апатыі, бяздзейнасці. Слаба ў нас праходзіць кампанія агляду вытворчых нарад, не раскачаліся так, як у іншых мясцкомах вузла. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

электрызава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.

1. Падвергнуць (падвяргаць) электрызацыі.

2. перан. Узбуджаць, даводзіць да ўзбуджанага стану. Школьнікаў, якія адзін за другім прыбягаюць у школу, — паліцыя праганяе. Яны спалохана разбягаюцца, несучы на вёску сенсацыйную вестку, якая ў момант электрызуе старых і малых. Таўлай.

[Ад фр. électriser.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грамадзя́нскі в разн. знач. гражда́нский;

~кая му́жнасць — гражда́нское му́жество;

г. паве́траны флот — гражда́нский возду́шный флот;

а́кты ~кага ста́ну — а́кты гражда́нского состоя́ния;

г. ко́дэкс — юр. гражда́нский ко́декс;

○ ~кая паніхі́да — гражда́нская панихи́да;

г. шлюб — гражда́нский брак

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)