невінава́ты, ‑ая, ‑ае.
Які не мае за сабой віны; які не мае дачынення да злачынства. Суд, які слухаў справу Засуліч, прызнаў яе невінаватай і вынес апраўдальны прыгавор. Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэўваенсаве́т, ‑а, М ‑веце, м.
Гіст. Рэвалюцыйны ваенны савет, які існаваў з 1918 па 1934 г. і ўяўляў сабой калегію Народнага камісарыята па ваенных і марскіх справах СССР.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прапорцыя ’суаднесенасць частак паміж сабой’ (ТСБМ). Ст.-бел. пропорция (препорцыя) XVII ст. < ст.-польск. proporcyja (Булыка, Лекс. Запазыч., 154). Сучаснае беларускае з рус. пропо́рция ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 78), якое, відаць, праз польск. proporcja з лац. prōportiō ’суаднесенасць’ (гл. Фасмер, 3, 376. з літ-рай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
затка́ць, ‑тку, ‑тчэш, ‑тчэ; ‑тчом, ‑тчаце; зак., што.
1. Пакрыць тканым узорам. Заткаць настольнік арнаментам. // перан. Заплесці, зацягнуць густой сеткай чаго‑н. Павук заткаў вугал павуцінай. // перан. Пакрыць сабой, схаваць пад сабой. Тонкія белыя воблачкі заткалі сонца і самі наскрозь пачырванелі. Хомчанка. Цягучая цемень ночы заткала месячык у небе. Нікановіч.
2. Паставіўшы кросны, крыху паткаць, праткаць вузкую палоску. Загнаць кросны.
3. у што. Увесці ткучы; уткаць. Заткаць чырвоную нітку ў бераг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лафе́т, ‑а, М ‑феце, м.
Станок, на якім замацоўваецца ствол артылерыйскай гарматы. Салдат хутка авалодаў сабой, адчапіў лафет з перадка гарматы і даволі цвёрда загадаў таварышам: — Стаўце шчыткі! Карпюк.
[Ням. Lafette з фр.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
міратво́рны, ‑ая, ‑ае.
Уст. Які нясе з сабой мір 1, цішыню, спакой. Зялёны прастор поўніўся аднастайным, як далёкая музыка, чмяліным гудам, але ў лузе панавала дзівосная міратворная цішыня. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недабі́ты, ‑ая, ‑ае.
Ранены, прыбіты не да смерці. Недабітая птушка. // перан. Не знішчаны поўнасцю пасля разгрому, паражэння. Пакідаючы за сабой недабітыя варожыя часці, .. нашы рухаліся ўперад і ўперад. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самалюбава́нне, ‑я, н.
Любаванне самім сабой, сваімі здольнасцямі, поспехамі. [Жураўскі] ў першыя ж хвіліны знаёмства адрэкамендаваў сябе Лемяшэвічу і зрабіў гэта ўмела і проста, без ценю выхвалення ці самалюбавання. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фра́ер, ‑а, м.
Разм. пагард. Пра франтаватага, пустога чалавека. [Сяргей:] — І мой сябрук, Толька Авераў, таксама цяпер дома. — Толька? — Ага. Там такі, пішуць, фраер, зямлі пад сабой не чуе. Ракітны.
[Ад ням. Freier — жаніх.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зачапі́цца, -чаплю́ся, -чэ́пішся, -чэ́піцца; зак.
1. чым, за што. Закрануўшы што-н., страціць магчымасць рухацца; закрануць сабой, якой-н. часткай цела ці адзення за што-н.
Воз зачапіўся за пень.
З. рукавом за дрот.
2. Ухапіцца, учапіцца (разм.).
З. рукамі за сук.
|| незак. зачапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца і зачэ́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)