уракну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Тое, што і урачы. А сакрэты былі такія, што ў Грыбка цяліцу нехта ўракнуў, і яна ні есці, ні піць не бярэ. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яршы́цца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; незак.
1. Натапырвацца, нахохлівацца (пра птушак). У густым голлі ігрушы яршыліся вераб’і. Даніленка.
2. перан. Станавіцца яршыстым, задзірлівым. — Не яршыся.. Панадзішся піць — святаў не заўважыш. Калодзежны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Піта́чка ’чарка’ (Бяльк.). Відаць, утварэнне ад піць, мардуй. піток ’п’яніца’, пітны ’прыгодны для піцця’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праскрыпе́ць сов., прям., перен. проскрипе́ть;
акані́цы ~пе́лі ўсю ноч — ста́вни проскрипе́ли всю ночь;
стары́ яшчэ́ ~пі́ць не́калькі гадо́ў — стари́к ещё проскрипи́т не́сколько лет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сма́га, ‑і, ДМ смазе, ж.
1. Моцнае жаданне піць. Як зморышся, пад сонцам косячы, хочацца тады ўпасці на густую мураву, схіліцца над самой вадой рэчкі і піць яе губамі проста з ракі, піць доўга, аж пакуль не прагоніш дакучлівай смагі. Галавач.
2. Недахоп вільгаці, суша, спёка. І папраўдзе, усё дакляравала добрую ноч: неба чыстае, звонкае, а ў вечар асядае ўжо .. гарачыня і смага. Скрыган. А што б вадзе гэтай млын круціць, на палі разліцца, калі пасевы гараць ад смагі? Лобан.
3. перан. Разм. Моцнае імкненне да чаго‑н. У тыя дні.. [Тадаровіч] выехаў сохнучы, ныючы, повен пакутнае смагі да жыцця і чуючы перад сабой адно — чорную навісь смяртэльнае навалы. Чорны.
•••
Сагнаць смагу гл. сагнаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлябта́ць, хлябчу, хлебчаш, хлебча; незак., што.
1. Піць, зачэрпваючы вадкасць языком (пра некаторых жывёлін). Тады Слава падштурхнуў шчаня да сподачка. Нахіліў галоўку. Толькі пасля гэтага яно і пачало прагна хлябтаць, распырскваючы на падлозе драбнюткія кропелькі малака. Шыловіч.
2. Прагна піць. Ды Дзед Мароз ужо хлебча з конаўкі ваду, выцірае бараду і глядзіць, ладкуецца, дзе б гэта аблюбаваць месца на шырокім палку прылегчы. Кухараў. [Апенька] хлябтаў на поўны рот, пакуль не спаражніў пасудзіны. Навуменка.
3. Разм. груб. Піць (віно, спіртныя напіткі) у вялікай колькасці. — Мала мы з табою, ты [Халімон], нежанаты, ды я, пры жонцы халасты, той гарэлкі папілі ды ў дурня пагулялі?! — на вачах Кірдуна выступіла вільгаць. — Мне, думаеш, лёгка? Буду там чорт ведае з кім тую гарэлку хлябтаць. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпі́ць, адап’ю, адап’еш, адап’е; адап’ём, адап’яце; заг. адпі; зак., чаго, што і без дап.
1. Выпіць трошкі, частку чаго‑н. Жанчына села, крыху адпіла з чаркі. Шамякін.
2. Перастаць, скончыць піць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыру́пець, ‑піць; безас. зак.
Разм.
1. Стаць неабходным, спатрэбіцца. Дзядзьку майму, Антонію Плахінскаму, прырупіла гэтым часам прыняць да Юзі зяця. Гарэцкі. Каму прырупіць, дык вочы пралупіць. Прымаўка.
2. Захацецца. Прырупіла есці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лэктаць ’прагна піць’ (воран., Сцяшк. Сл.). Да лакта́ць (гл.). Аб пераходзе а > э гл. Карскі (1, 104).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нацу́дзіцца ’напіцца многа’ (Нас.), нацу́дліцца ’нацадзіцца, наліцца, напіцца праз меру’ (Бяльк.). Да цу́дзіць ’піць, цадзіць (паволі)’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)