бычы́ны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да быка 1. Бычыная шкура, галава. // Такі, як у быка. Солтыс нешта шаптаў каменданту, немаладому дужаму асадніку з бычынай шыяй. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адаткну́цца, ‑ткнецца; зак.
Разм. Адкрыцца, адкаркавацца (пра бутэльку і пад.). // Пачаць зноў чуць (пра вушы). Нешта стрэліла ў вушах, і яны адаткнуліся. Я пачуў свой голас. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кру́гам, прысл.
У форме круга, утвараючы круг. Сесці кругам вакол стала. □ [Партызаны] стаялі кругам і пра нешта ціха і стрымана размаўлялі. М. Ткачоў.
•••
Галава ідзе кругам гл. галава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылітава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.
Тое, што і прыпаяць. У гэты ж дзень да .. [механіка] прыкаціў свой веласіпед Несцер Іпатавіч, у якім трэба было нешта прылітаваць. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакра́мант, ‑у, М ‑нце, м.
Кніжн. Нешта свяшчэннае, рытуальнае; талісман. Але ёсць у.. [Алёнкі] адзін верш. Яна хавае яго, як нейкі сакрамант, і нікому яго не паказвае. Колас.
[Польск. sakrament ад лац. sacramentum — наданне святасці.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ландэ́рак ’бітон, посуд для малака’ (гродз., КЭС), ландэр ка ’нешта з хатняга начыння’ (Сержп. Грам.). Відавочна, злайдачае, польск. landara ’нешта вялізнае, нязграбнае’. Гэта значэнне развілося з ’крытая, вялікая нязграбная карэта’ < ’карэта для падарожжаў’. Польск. landara ез ням. Landauer (Wagen) < Landau — назва горада ў Баварыі (Варш. сл., 2, 682; Фасмер, 2, 456; Слаўскі, 4, 45). Суф. -арак па аналогіі да цабэрак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́драсць ’уласцівасць мудрага’, ’мудрыя думкі, выказванні’, ’жыццёвы вопыт’, ’нешта складанае’ (ТСБМ). Прасл. mǫdrostь (Краўчук, Этимология–1984, 103). Да му́дры 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Няўга́дніна (неўгадніна) ’нешта недарэчнае’ (свісл., Сл. ПЗБ), сюды ж неўгаднік ’абманшчык’ (там жа), нывгадь ’немаведама’ (Сл. Брэс.). Да угадаць, гадаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Падабе́нства ’наяўнасць агульных або падобных рыс, падобнасць у чым-н.; нешта падобнае на што-н.’ (ТСБМ, Яруш.). З польск. podobieństwo ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сыры́нішча (сыры́нішчо) ’садавіна (у супрацьлегласць варыву)’ (Сцяц. Сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад сыры (гл.), магчыма, ад прамежкавай формы сырына ’нешта сырое, негаданае’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)