захлюпаце́ць

‘пачаць хлюпатаць, чмякаць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. захлюпачу́ захлюпаці́м
2-я ас. захлюпаці́ш захлюпаціце́
3-я ас. захлюпаці́ць захлюпаця́ць
Прошлы час
м. захлюпаце́ў захлюпаце́лі
ж. захлюпаце́ла
н. захлюпаце́ла
Загадны лад
2-я ас. захлюпаці́ захлюпаці́це
Дзеепрыслоўе
прош. час захлюпаце́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ця́мкаць

‘чмякаць, чвякаць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ця́мкаю ця́мкаем
2-я ас. ця́мкаеш ця́мкаеце
3-я ас. ця́мкае ця́мкаюць
Прошлы час
м. ця́мкаў ця́мкалі
ж. ця́мкала
н. ця́мкала
Загадны лад
2-я ас. ця́мкай ця́мкайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ця́мкаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зашмя́каць

‘пачаць шмякаць - стукаць, утвараючы глухі гук, чмякаць, чвякаць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. зашмя́каю зашмя́каем
2-я ас. зашмя́каеш зашмя́каеце
3-я ас. зашмя́кае зашмя́каюць
Прошлы час
м. зашмя́каў зашмя́калі
ж. зашмя́кала
н. зашмя́кала
Загадны лад
2-я ас. зашмя́кай зашмя́кайце
Дзеепрыслоўе
прош. час зашмя́каўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Жмуля́каць ’чмякаць’ (Касп.). Параўн. чэш. žmoliti, žmouliti, славац. žmoliť, славен. žmuljiti ’дэфарміраваць сціскваючы’, а таксама чмякаць, жмякаць і да т. п. Корань *žьm‑ (гл. жаць 2) з суфіксамі ‑лʼ‑ і ‑ака‑ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чмя́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

1. Аднакр. да чмякаць.

2. Ударыць чым‑н., кінуць, утварыўшы глухі гук. Аксана, падышоўшы бліжэй, чмякнула вобземлю два даволі ладныя клункі. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жмя́каць

‘чмякаць; есці з чмяканнем (што-небудзь і без прамога дапаўнення); сціскваць, удараць, кідаць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. жмя́каю жмя́каем
2-я ас. жмя́каеш жмя́каеце
3-я ас. жмя́кае жмя́каюць
Прошлы час
м. жмя́каў жмя́калі
ж. жмя́кала
н. жмя́кала
Загадны лад
2-я ас. жмя́кай жмя́кайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час жмя́каючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

жмуля́каць

‘чмякаць - утвараць гукі, характэрныя для хадзьбы па гразі, забалочаным месцы і пад.; ісці па чым-небудзь мокрым, гразкім, утвараючы характэрныя гукі’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. жмуля́каю жмуля́каем
2-я ас. жмуля́каеш жмуля́каеце
3-я ас. жмуля́кае жмуля́каюць
Прошлы час
м. жмуля́каў жмуля́калі
ж. жмуля́кала
н. жмуля́кала
Загадны лад
2-я ас. жмуля́кай жмуля́кайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час жмуля́каючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чмя́канне ср.

1. ча́вканье;

2. ча́вканье, чмо́канье;

1, 2 см. чмя́каць 1, 2

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пля́мкаць, пле́мкатэ, пля́мкнуты, пля́мкаты ’чмокаць, чмякаць (уголас), есці з прычмокваннем’, ’чвякаць, цмокаць, чмякаць ротам’ (Клім., Янк. БП, Сцяц., ТС, Сл. Брэс.: Сцяшк. Сл.; Жыв. сл.; З нар. сл.; Нар. Гом.), укр. пля́мкати. Экспрэсіўны дзеяслоў з суф. ‑ка‑ ад гукапераймання плям! (Васілеўскі, Прадукт. тыпы, 72); паводле Смаль–Стоцкага (Приміт., 169), гукаперайманне структурна суадносіцца з цям! гл. ця́мкаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жмя́каць ’чмякаць’ (Нас.). Рус. дыял. жмякать ’есці з чмяканнем; сціскваць; удараць, кідаць’, укр. жма́кати ’жаваць’, балг. дыял. жми́чка ’выдаваць гук мокрага прадмета, калі на яго націскваюць’. Паколькі рус. значэнні звязваюць з коранем *žьm‑ (жаць 2), наўрад ці чыста гукапераймальнае, як указвае наконт балг. слова БЕР, 1, 552. Відаць, тут, з аднаго боку, сувязь з гэтым коранем, а з другога — з гукапераймальнымі тыпу чмякаць, шмякаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)