прэпазіцы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца ў прэпазіцыі. Прэпазіцыйныя азначэнні. Прэпазіцыйныя часціцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

энкліты́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да энклітыкі; з’яўляецца энклітыкай. Энклітычныя часціцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даўго́тны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да даўгаты. Часціцы ляцяць уздоўж мерыдыяна, дрэйфуюць у даўготным напрамку. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адмо́ўе, ‑я, н.

Слова, якое адмаўляе сэнс другога слова або фразы (часціцы «не», «ні», безасабова-прэдыкатыўныя словы «няма», «нельга»).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ані́, з часціцы ні пры дапамозе ўзмацняльнай часціцы а‑. З ані‑ ўтвораны словы аніякі, аніяк і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

выклю́чна,

1. Прысл. да выключны (у 2 знач.).

2. у знач. вылучальна-абмежавальнай часціцы. Толькі. Людзей паважалі выключна за іх баявыя якасці. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́ма-выпрамяне́нне, ‑я, н.

Спец. Караткахвалевае электрамагнітнае выпрамяненне, якое ўзнікае пры распадах радыеактыўных ядраў, элементарных часціц пры іх ператварэннях у другія часціцы і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гэ́та, часц.

1. указ. Служыць для выдзялення, падкрэслівання таго ці іншага слова ў сказе.

Г. мы прыйшлі.

2. Удакладняе сэнс выказніка, які выражаны назоўнікам, прыметнікам, інфінітывам ці прыслоўем.

Праца — г. крыніца нашага багацця.

Жыццё — г. барацьба.

3. узмацн. Узмацняе сэнс, значэнне папярэдняга займенніка, прыслоўя, часціцы ў пытальных, клічных і даданых сказах.

Ці г. ты яшчэ з работы ідзеш?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Разняха́яць ’стаць лянівым’ (Ян.). Утворана ад часціцы няха́й, як разво́йкацца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Анё́, анё́ж, аня́ж, аняго́, аняго́ж, аняго́ні, аняго́жчы, ’няўжо, хіба’ (Касп., Бяльк.). Гэты рад прыслоўяў утвораны з узмацняльнай часціцы а‑, прыставачнага элемента не (ня) (гл. Шуба, Прыслоўе, 167), займеннікавага элемента ё, яго і часціцы ж (магчыма, паўторнага ні). Утварэнне некаторых з гэтых прыслоўяў патрабуе ўдакладненняў (напрыклад, ці не ўдзельнічае ў іх утварэнні прыметнік гожы?).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)