прыгало́мшыць

‘уразіць, ашаломіць каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прыгало́мшу прыгало́мшым
2-я ас. прыгало́мшыш прыгало́мшыце
3-я ас. прыгало́мшыць прыгало́мшаць
Прошлы час
м. прыгало́мшыў прыгало́мшылі
ж. прыгало́мшыла
н. прыгало́мшыла
Загадны лад
2-я ас. прыгало́мшы прыгало́мшыце
Дзеепрыслоўе
прош. час прыгало́мшыўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уязви́ть сов. ура́зіць; (оскорбить) абра́зіць; (уколоть) укало́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Прара́зіць ’нанесці моцную абразу’ (Нас.). Да разіць, уразіць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ура́жаны

1. поражённый, взволно́ванный; потрясённый;

2. оскорблённый, заде́тый;

1, 2 см. ура́зіць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

эпаці́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго.

Уразіць (уражваць), здзівіць (здзіўляць) незвычайнымі паводзінамі, скандальнымі ўчынкамі, парушэннем агульнапрынятых норм і правіл. Эпаціраваць гледачоў.

[Ад фр. épater — здзіўляць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апячы́, апяку́, апячэ́ш, апячэ́; апячо́м, апечаце́, апяку́ць; апёк, апякла́, -ло́; апячы́; апе́чаны; зак., каго-што.

1. Агнём або чым-н. гарачым, едкім, пякучым і інш. пашкодзіць скуру; абпаліць, прычыніць боль.

А. руку.

А. крапівой ногі.

2. перан. Уразіць, усхваляваць.

Рэзкае слова апякло сэрца.

|| незак. апяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агаро́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., каго.

Уразіць, здзівіць чым‑н. нечаканым; ашаламіць (у 3 знач.). Агарошыць пытаннем. □ Размова з Рокашам так агарошыла Кушэля, што ён забыўся, чаго сюды прыходзіў. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абу́х, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Тупая патоўшчаная частка вострай прылады (звычайна сякеры), процілеглая лязу.

Удар абухом.

2. перан. Дурань (лаянк.)

А. верыць аднаму сабе, а ўсіх астатніх падазрае ў нечым.

◊

Падвесці пад абух — загубіць.

Як абухом па галаве — уразіць раптоўнай непрыемнай весткай.

|| памянш. абушо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.

|| прым. абухо́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ура́жваць несов.

1. поража́ть, волнова́ть; потряса́ть; (в слабой степени) впечатля́ть;

2. оскорбля́ть; задева́ть;

1, 2 см. ура́зіць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Праня́ць ’прабраць, пранізаць’, ’моцна падзейнічаць, уразіць’, ’пранесці (аб паносе)’ (ТСБМ), праня́цца ’знервавацца’ (ваўк., Сл. ПЗБ). Прэфіксальны дзеяслоў ад прасл. *ęti, *jьmǫ ’мець, валодаць’ з інфіксам ‑н‑. Гл. іма́ць. Аналагічна ў іншых слав. мовах, параўн. рус. проня́ть, укр. проня́ты і г. д.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)