прасудзі́цца, ‑суджуся, ‑судзішся, ‑судзіцца; зак.

Разм.

1. Разарыцца на вядзенні судовых спраў.

2. Судзіцца некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

суця́жніцтва, ‑а, н.

Разм. неадабр. Цяга да вядзення судовых спраў; імкненне дабіцца сабе выгады любым, нават нядобрасумленным спосабам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

су́дны, ‑ая, ‑ае.

Уст. Які мае адносіны да суда, да вядзення судовых спраў.

•••

Судны дзень гл. дзень.

Судны час гл. час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

юсты́цыя, ‑і, ж.

1. Правасуддзе, судаводства. Савецкая юстыцыя. Буржуазная юстыцыя.

2. Сукупнасць дзяржаўных органаў, якія займаюцца судаводствам; сістэма судовых устаноў. Міністэрства юстыцыі.

[Лац. justitia — справядлівасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

казуі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

1. Юрыст, вопытны і ўмелы ў разборы заблытаных, складаных судовых спраў, казусаў.

2. Чалавек, схільны да казуістыкі (у 2 знач.; неадабр.).

|| ж. казуі́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. казуісты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фіска́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У Расіі 18 ст.: чыноўнік, які назіраў за законнасцю ў галіне фінансавых і судовых дзеянняў урада, устаноў і асоб.

2. перан. Даносчык, паклёпнік.

|| ж. фіска́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цалава́льнік, ‑а, м.

Гіст. Выбарная асоба ў Расіі ў канцы 15–18 ст., абавязкамі якой былі збор пошлін і падаткаў, выкананне судовых і паліцэйскіх функцый.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

казуі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Юрыст, вопытны і ўмелы ў разборы заблытаных, складаных судовых спраў, казусаў. // перан. Неадабр. Пра чалавека, які ўмее адстойваць заблытаныя або фальшывыя палажэнні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рэквізі́цыя ’прымусовае адчужэнне за плату або часовая канфіскацыя маёмасці ва ўласнасць дзяржавы’ (Булыка, СІС). З рус. реквизиция ’тс’. Ст.-бел. реквизиция (рэквизыцыя) ’зварот да судовых улад з пэўнай просьбай’ < ст.-польск. rekwizycyja < лац. rĕquīsītīo ’даследаванне’ (Булыка, Лекс. запазыч., 51).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

экзеквату́ра, ‑ы, ж.

1. Дазвол, выдадзены замежнаму консулу ўрадам той дзяржавы, у якую ён назначаны. на права выканання службовых функцый. Консульская экзекватура.

2. Пастанова судовых органаў дадзенай краіны аб выкананні рашэння замежнага суда.

[Ад лац. exsequor — выконваю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)