стона́ть несов. стагна́ць; (жалобно) е́нчыць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папастагна́ць, ‑стагну, ‑стогнеш, ‑стогне; зак.
Разм. Стагнаць доўга, неаднаразова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расстагна́цца, ‑стагнуся, ‑стогнешся, ‑стогнецца; зак.
Разм. Пачаць моцна і доўга стагнаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вые́нчваць
‘жаласна стагнаць, крычаць ад болю; назойліва, надакучліва выпрошваць што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вые́нчваю |
вые́нчваем |
| 2-я ас. |
вые́нчваеш |
вые́нчваеце |
| 3-я ас. |
вые́нчвае |
вые́нчваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вые́нчваў |
вые́нчвалі |
| ж. |
вые́нчвала |
| н. |
вые́нчвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вые́нчвай |
вые́нчвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
вые́нчваючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
е́нчыць, -чу, -чыш, -чыць; незак.
1. Жаласна стагнаць ад болю, пакуты і пад.
Хлопчык енчыў на ложку.
2. перан. Назойліва, надакучліва прасіць аб чым-н. (разм.).
|| зак. вы́енчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2 знач.).
|| наз. е́нчанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
застагна́ць, ‑стагну, ‑стогнеш, ‑стогне; зак.
Пачаць стагнаць. // Прастагнаць; абазвацца стогнам. Адам Лабека глуха застагнаў і паваліўся на бок. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сцен ’енк, стогн’: змываю я сцен собаччій, курачій (з замовы, Рам. 5; Нар. Гом.), мажліва, сюды ж сціна́цца ’плакаць, аж выпроствацца’ (Бяльк.), гл. сцінаць 2. Суадносіцца з укр. стена́ти ’жаласліва стагнаць; плачучы, крычаць’, рус. стена́ть ’енчыць, стагнаць’, стараж.-рус. стенати, чэш. stenati, славац. stenať, славен. stenjáti, серб.-харв. стѐњати, балг. сте́ня ’стагнаць’, макед. стенка ’тс’, ст.-слав. стенати ’тс’. Прасл. *stenati ’стагнаць’, звязанае чаргаваннем са стогн, стагнаць, гл. Дзеяслоў мае дакладныя адпаведнікі ў літ. stenė́ti ’стагнаць’, лат. stenêt і інш. (Фасмер, 3, 754; ЕСУМ, 5, 408), што ўрэшце ўзыходзяць да і.-е. (s)ten‑ ’гучаць; енчыць’ (Борысь, 578).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адстагна́ць, ‑стагну, ‑стогнеш, ‑стогне; зак.
1. Перастаць стагнаць. Адстагнаў, адмаліўся, адплакаў даўно ўжо наш працоўны народ. Машара. // перан. Скончыць пакутаваць; памерці.
2. Прастагнаць пэўны час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бо́жкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Стагнаць, бедаваць, плакаць, упамінаючы часта слова «божа». [Цётка] так божкала і ламала сабе рукі, што маці не вытрымлівала і бралася суцяшаць. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Про́бажыць, про́божыты ’галасіць, стагнаць’ (Клім.). Да бог; гл. бажыцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)