жа́жда
1. сма́га, -гі ж.;
2. перен. пра́га, -гі ж.;
жа́жда зна́ний пра́га ве́даў;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
томи́тельный (мучительный) паку́тлівы; (невыносимый) нясце́рпны; (скучный) ну́дны;
томи́тельное ожида́ние паку́тлівае (ну́днае) чака́нне;
томи́тельная жа́жда нясце́рпная сма́га.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Смагарэ́льцы ‘прыгарэлая вараная бульба’ (пін., Нар. лекс.; івац., Жыв. сл.), смагарэ́лцы, смагорэ́лці ‘тс’ (Сл. Брэс.). Гаплалогія з смага + гарэць. Параўн. смаржок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няўто́льны неутоли́мый;
н. го́лад — неутоли́мый го́лод;
~ная сма́га — неутоли́мая жа́жда;
н. сму́так — неутоли́мая печа́ль;
~ная пра́га ве́даў — неутоли́мая жа́жда зна́ний
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Смагу́ла ‘працавіты, але скупаваты чалавек’ (мядз., Нар. словатв.). Да смага, смагнуць з суф. ‑ул‑(а), аб якім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 42.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Праг ’моцнае жаданне, жадоба’, ’пажадлівасць’ (Шат.), пра́га ’тс’ (там жа), ’жаданне піць, смага’, ’моцнае жаданне, жадоба’ (ТСБМ), прага ’жаданне піць’ (Варл.). Гл. прагнуць, спрага.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пабялі́цца, ‑бялюся, ‑белішся, ‑беліцца; зак.
1. Пакрыць сабе твар бяліламі.
2. Стаць, зрабіцца белым у выніку спецыяльнай апрацоўкі. Сцены добра пабяліліся. // Пакрыцца чым‑н. белым. Пабяліліся кусты, пабяліліся масты, пабяліліся пянькі, прытупіліся канькі. Шушкевіч. Гімнасцёрка пабеліцца потам салёным, губы высушыць горкая смага... Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пале́гчаць, ‑ае; зак.
Разм. Тое, што і палягчэць. За год каса нібы высахла, палегчала. Карпюк. Цяпер шашу з двух бакоў абступаў лес. На дарозе быў халадок, і Раі палегчала. Арабей. Хочацца піць. Каўтнеш глыток-другі вады з пляшкі — палегчае, але потым — зноў смага. Каршукоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пра́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; незак.
1. што. Апрацоўваць моцным жарам перад спажываннем.
П. арэхі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што і без дап. Моцна пячы (пра сонца, полымя і пад.).
Цэлы дзень пражыла сонца.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго і без дап., перан. Мучыць, выклікаць смагу.
Яго пражыла смага.
|| зак. спра́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны (да 1 знач.).
|| наз. пра́жанне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Мя́гнуць 1 ’аслабець, зваліцца’ (КЭС, лаг.; Нас.), ’хацець піць’ (Юрч.), ’(аб вуснах) трэскацца ў час спёкі’ (Др.-Падб.). Да смага, смагнуць (гл.).
◎ Мя́гнуць 2 ’моцна ўдарыць па мятай частцы цела’ (Шат.). Да шмякнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)