ко́ўзкі, -ая, -ае (разм.).
1. Зусім гладкі, які не стварае трэння і на якім цяжка ўтрымацца; слізкі.
Коўзкая сцежка.
2. Які мае гладкую паверхню і рухаецца шляхам слізгання.
Коўзкія санкі.
|| наз. ко́ўзкасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разо́рына, ‑ы, ж.
Разм. Асобная разора. Раўнавага была ўжо страчана, і .. [Чубар] паляцеў паміж разорын, хапаючыся рукамі за слізкі бульбоўнік. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слізкава́ты, ‑ая, ‑ае.
Трохі слізкі. Урэшце,.. [Адаму] ўсё ж неяк удалося намацаць нагамі слізкаваты і вузкі, як абструганая жэрдка, парог. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парубе́нь, ‑бня, м.
Абл. Жэрдка для прыціскання сена, саломы або снапоў на возе. Пад бок лучыў парубень, цвёрды, слізкі — чуваць рукой. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
коўзкі, слізкі
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Слі́жань ‘смоўж, слімак’ (Яўс.). Да слізкі (гл.), параўн. сліж 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паслізну́цца ’ацяліцца раней тэрміну’ (шальч., Сл. ПЗБ). Табуістычная назва. Да слі́зкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Склі́зкі ‘слізкі’ (Нас., Ласт., Байк. і Некр., Юрч., Ян., Сцяшк.), склі́знуць, склізо́та, склізь ‘слізь’ (Нас., Гарэц., Байк. і Некр.). Укр. скли́знути ‘выслізнуць, уцячы’, рус. скли́зкий, скли́знуть, славен. sklizək, серб.-харв. скли̏зак, кли̏зак ‘склізкі’, кли́зити ‘слізгаць(ца)’, ц.-слав. сколъзати, сколъзнѫти. Фасмер (3, 642) лічыць, што тут скрыжавалася некалькі асноў, параўн. яшчэ чэш. klouzati ‘слізгаць’, kluzký ‘склізкі’, славац. klzký ‘тс’, klzať se ‘слізгаць, спаўзаць’ (гл. пад коўзаць). Гл. яшчэ слізкі. Рэканструкцыю прасл. *skъlьzъkъ або *skъlъzъkъ Фасмер (там жа) лічыць няпэўнай. Глухак (554) рэканструюе *sklizъkъ, якому адпавядаюць склізкі, рус. скли́зкий, славен. sklizek, што узыходзіць да і.-е. *(s)lei‑ (гл. сліна); і *slizъkъ, якому адпавядаюць слі́зкі, рус. слі́зкий, польск. ślizki, чэш. slizký, славен. slízek, што узыходзіць да *slizь (гл. слізкі). Астроўскі (ABSl, 29, 155) склізкі лічыць вынікам кантамінацыі ско́ўзкі (гл. коўзацца) і польск. ślizki ‘коўзкі; слізкі’, што цяжка давесці, перш за ўсё, па лінгвагеаграфічных прычынах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Слізо́рак, слізо́рык ‘сцізорык’ (Нас., Варл.). Гл. сцізорык; ‑л‑, магчыма, пад уплывам слізкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лідка́вы ’ліслівы’ (маст., Сл. паўн.-зах.). Узнікла з лядка‑ вы, якое, відавочна, азначала ’слізкі’. Да лёд (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)