жундзе́ць

‘жундзець нешта сабе пад нос і без прамога дапаўнення’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. жундзе́ю жундзе́ем
2-я ас. жундзе́еш жундзе́еце
3-я ас. жундзе́е жундзе́юць
Прошлы час
м. жундзе́ў жундзе́лі
ж. жундзе́ла
н. жундзе́ла
Загадны лад
2-я ас. жундзе́й жундзе́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час жундзе́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

напукча́ць

‘незадаволена прабурчаць сабе пад нос, невыразна прагаварыць; прабурчаць (у жываце)’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. напукчу́ напукчы́м
2-я ас. напукчы́ш напукчыце́
3-я ас. напукчы́ць напукча́ць
Прошлы час
м. напукча́ў напукча́лі
ж. напукча́ла
н. напукча́ла
Загадны лад
2-я ас. напукчы́ напукчы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час напукча́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перабу́бніваць

‘перагаворваць, паўтараць чужыя словы сабе пад нос, выказваючы незадаволенасць (перабубніваць што-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. перабу́бніваю перабу́бніваем
2-я ас. перабу́бніваеш перабу́бніваеце
3-я ас. перабу́бнівае перабу́бніваюць
Прошлы час
м. перабу́бніваў перабу́бнівалі
ж. перабу́бнівала
н. перабу́бнівала
Загадны лад
2-я ас. перабу́бнівай перабу́бнівайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час перабу́бніваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нішто́².

1. прысл. (часта ў спалучэнні са словам «сабе»). Нядрэнна, ніштавата, даволі добра.

Жывуць н. сабе.

2. безас., у знач. вык. Хоць бы што, не шкодзіць.

Працуе без адпачынку — і н.

3. у знач. вык. (часта ў спалучэнні са словам «сабе»). Неблагі, нядрэнны.

Ураджай н.

Дзяўчына н. сабе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сябе́, ДМ сабе́, Т сабо́й (сабо́ю), займ. зваротны.

Указвае на адносіны дзеяння да таго, хто яго ўтварае (дзейніка), адпавядаючы па сэнсе асабовым займеннікам любой асобы і ліку.

Расказаць пра с.

Паставіць сабе многа задач.

Размеркаваць паміж сабою.

Думаць пра с.

◊

Выйсці з сябе — раззлавацца.

Замкнуцца ў сабе — адасобіцца ад іншых.

Не па сабе каму (разм.) — няёмка (пра стан збянтэжанасці, разгубленасці і пад.).

Па сабе (разм.) — па сваім гусце.

Сам не ў сабе (разм.) — пра таго, хто страціў душэўны спакой.

У сябе хто (разм.) — у сваім доме, пакоі і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самаўнушэ́нне, -я, н.

Унушэнне чаго-н. самому сабе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мы́ркаць

‘гаварыць, запінаючыся, спыняючыся на паўслове; наспеўваць пра зубы, сабе пад нос; выказваць незадавальненне нараканнем; мармытаць што-небудзь і без прамога дапаўнення’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. мы́ркаю мы́ркаем
2-я ас. мы́ркаеш мы́ркаеце
3-я ас. мы́ркае мы́ркаюць
Прошлы час
м. мы́ркаў мы́ркалі
ж. мы́ркала
н. мы́ркала
Загадны лад
2-я ас. мы́ркай мы́ркайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час мы́ркаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

неспроста́ нареч. нездарма́; не та́к сабе́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

одёрнуться разг. абцягну́ць на сабе́ адзе́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жале́зісты, -ая, -ае.

Які змяшчае ў сабе жалеза.

Ж. кварцыт.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)