сабе́
часціца
Крыніцы:
piskunou2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сабе́², часц. (разм.).
Ужыв. пры дзеясловах або займенніках для абазначэння і падкрэслівання спакойнага, свабоднага, незалежнага дзеяння.
Еду с. і ні пра што не думаю.
Што яна с. думае?
◊
Нішто сабе (разм.) — не дрэнны.
Няхай (хай) сабе (разм.) — добра, хай будзе так.
Так сабе (разм.) —
1) нідобрае, ні дрэннае (пра каго-, што-н.);
2) проста так, несур’ёзна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сабе́ I мест., в дат., предл. п. себе́; см. сябе́;
◊ сам с. — про себя́;
сам с. галава́ — сам себе́ голова́;
сам с. гаспада́р — сам себе́ хозя́ин;
ні с. ні людзя́м — ни себе́ ни лю́дям;
рваць на сабе́ валасы́ — рвать на себе́ во́лосы
сабе́ II (без ударения) частица, разг. себе;
іду́ гэ́та я с. — иду́ э́то я себе;
што ён с. ду́мае? — что он себе ду́мает?;
◊ нішто́ с. — ничего́ себе;
так с. — так себе;
няха́й (хай) с. — пусть себе; пусть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сабе́,
гл. сябе.
сабе́, (без націску), часціца.
Разм. Ужываецца пры дзеясловах або займенніках для падкрэслівання, што дзеянне адбываецца спакойна, незалежна, з задавальненнем. Як сабе хочаш. □ Жывуць сабе камунары Весела, шчасліва. Купала. Узбіўся той пастух на гэтую грэблю дый тупае сабе, прыслухоўваючыся. Мурашка. Цяля вільготнай пысай Траву сабе скубе. Голуб. // З выказваннем дакору. Што ты сабе думаеш?
•••
Не так сабе гл. так.
Так сабе гл. так.
Хай сабе — добра, хай будзе так. Хай сабе смяюцца. □ [Андрэй:] — Ужо мала таго, што.. абед не згатаваны, — ну, хай сабе, скажам так, раўнапраўнасць, але ж і не пагуляе [Таццяна], як даўней. Зарэцкі.
Хоць бы сабе гл. хоць.
Як сабе ні гавары — тое, што і што ні гавары (гл. гаварыць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сабе (без націску) часціца. Ужываецца пры дзеясловах або займенніках для падкрэслівання, што дзеянне адбываецца спакойна, незалежна, з задавальненнем; таксама з выказваннем дакору (ТСБМ, Сл. ПЗБ). Гл. сябе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уяві́ць, уяўлю́, уя́віш, уя́віць; уя́ўлены; зак., каго-што.
1. У думках скласці вобраз каго-, чаго-н.
У. рысы дарагога чалавека.
2. Палічыць, дапусціць.
Я не магу ў., што ў нас магло адбыцца такое.
3. заг., у знач. пабочн. сл. уяві, уяві сабе. Ужыв. для падкрэслівання чаго-н. дзіўнага, цікавага.
|| незак. уяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (у 3 знач. — толькі ў форме 2 ас. адз. л.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сябе́
займеннік, зваротны, безасабовы
|
адз. |
| - |
| Н. |
- |
| Р. |
сябе́ |
| Д. |
сабе́ |
| В. |
сябе́ |
| Т. |
сабо́й
сабо́ю |
| М. |
сабе́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
себе́II част. сабе́;
ничего́ себе́ разг. нішто́ сабе́;
идёт себе́ разг. ідзе́ сабе́;
так себе́ так сабе́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
средне нареч., разг. сярэ́дне, та́к сабе, нішто́ сабе́, ніштава́та.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)