ры́льца, ‑а, н.
1. Памянш.-ласк. да рыла.
2. Верхняя частка песціка расліны, куды пападае пылок. Пылок з тычынкі пападае на рыльца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ры́льнік ’судна (начное)’ (ветк. Мат. Гом.). Ад ры́ла (гл.), паколькі начынне мае ры́ла ’носік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адо́брыць несов. одо́брить;
камі́сія ~рыла прае́кт — коми́ссия одо́брила прое́кт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
размары́ць сов., разг. размори́ть;
яго́ зусі́м ~ры́ла — безл. его́ совсе́м размори́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прары́ць сов. (рылом — о животных) проры́ть;
свіння́ ~ры́ла роў — свинья́ проры́ла кана́ву
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лыч, рыла
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
змары́ць сов.
1. утоми́ть, истоми́ть; умори́ть; изму́чить;
далёкая даро́га ~ры́ла яго́ — далёкая доро́га утоми́ла (истоми́ла, умори́ла, изму́чила) его́;
2. одоле́ть; смори́ть;
~ры́ў сон — одоле́л (смори́л) сон;
~ры́ла спёка — смори́ла жара́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Нары́льнік ’высыпка, маленькія прышчыкі на губах’ (Бяльк.). Да рыла ’лыч, перан. твар у чалавека’, параўн. рылаты ’які мае тоўстыя, абвіслыя губы’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Марму́за 1 морму́за ’хара, морда’ (Нікан.), ’галава’, ’морда’ (ТС); шальч., трак., іўеў. ’маўклівы, негаваркі’, дзятл. ’бурклівы’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл.), укр. ровен. ’свінячае рыла’ (ЛАПП), мармузова́ты ’тоўсты, неўваротны’ (ТС). Балтызм. Параўн. літ. marmū̃zė ’морда, рыла’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 34).
Марму́за 2 ’запэцканы’ (раг., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. marmùzas ’брудны, запэцканы сажай’.
Марму́за 3 ’рэдкая нясмачная страва’ (ваўк., Сл. ПЗБ). Няясна. Гл. мармі́ска.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лыч, лыча і лыча; мн. лычы, ‑оў; м.
1. Выцягнутая пярэдняя частка галавы ў некаторых жывёл; рыла. Таўчэ дзік лычам мяне ў спіну, а рваць не рве. Пальчэўскі. Кабан падыходзіць да.. стажка-мурашніка .. і запыняецца. А потым пачынае разрываць яго сваім страшным ікластым лычом. Колас.
2. Груб. Твар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)