разрыва́цца 1, ‑аецца; незак.
1. Незак. да разарвацца.
2. Зал. да разрываць 1.
•••
Сэрца разрываецца гл. сэрца.
разрыва́цца 2, ‑аецца; незак.
Зал. да разрываць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).
1. Аднакратна моцна выкрыкнуць «ах!», выказваючы якое-н. пачуццё: захапленне, здзіўленне, шкадаванне, страх, смутак і пад.
Жанчына ахнула.
2. Моцна ўдарыць па чым-н.; выбухнуць, разарвацца, стрэліць, абрушыцца і г.д.
А. палкай па галаве.
|| незак. а́хаць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. а́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разры́ў, -ры́ву, мн. -ры́вы, -ры́ваў, м.
1. гл. разарвацца, разарваць.
2. Месца, дзе што-н. разарвана; прамежак, які ўтварыўся паміж разарванымі часткамі чаго-н.
Знайсці р. провада.
3. Перапынак, прамежак у часе.
4. перан. Адсутнасць адпаведнасці, узгодненасці паміж чым-н.
Р. паміж тэорыяй і практыкай.
5. Поўнае спыненне якіх-н. адносін паміж кім-н.
Балюча перанесці р. з сябрам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папаро́цца, ‑паруся, ‑порашся, ‑порацца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разарвацца, разысціся ў шве; распароцца.
2. перан. Разм. Пароцца, капацца ў чым‑н. некаторы час. Грышка тым часам яшчэ папароўся ў сваіх кішэнях. На далоні ў яго апынуліся два рудыя асколкі. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разорва́ться
1. (о материи, бумаге) разадра́цца, раздзе́рціся, мног. параздзіра́цца;
2. в др. знач. разарва́цца, мног. паразрыва́цца;
◊
хоть разорви́сь! хоць разарві́ся!.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перарва́цца, ‑рвецца; зак.
1. Разарвацца, парвацца надвае, на часткі. Вяроўка перарвалася. Ланцуг перарваўся.
2. Перапыніцца, спыніцца на некаторы час. Нарада перарвалася. Гаворка перарвалася. □ [Андрэй] быў рад, што сябар выйшаў на волю. У той жа час было шкада, што перарвалася сяброўства. Колас. Голас раптам, нібы ад спалоху, знізіўся. Нейкі момант праліпеў дрыжуча, кволенька, а потым перарваўся зусім. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Распада́цца ’разрывацца, выбівацца з сіл’ (лаг., Жд. 3); роспа́даны ’гнілы, сапсаваны (пра грыбы)’, роспа́сціса ’разарвацца’: душа роспадзецца, як старые запоюць (ТС). Сюды ж, магчыма, і рэдкае распа́дак ’глухое месца’: зблудзіў, зайшоў у нейкія распаткі (Сцяшк.), параўн. фармальна ідэнтычнае, але семантычнае далёкае рус. распа́док ’вузкая даліна ў гарах, лагчына’. Да па́даць (гл.), у тым ліку ад стомы. Параўн. роспадзень, роспаднік (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
а́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., аднакр.
1. Разм. Усклікнуць «ах», выказваючы якое‑н. пачуццё: захапленне, здзіўленне, шкадаванне, страх, смутак і пад. [Мікалай Іванавіч:] — Бываюць цікавыя сюжэтныя павароты ды такія нечаканыя, што ахнеш ад здзіўлення. Шахавец.
2. Разм. Выбухнуць, разарвацца, стрэліць, абрушыцца і г. д. Пакуль.. [Капейка] паспеў шыбануць за вугал хаты — граната ахнула!.. Брыль.
3. каго-што. Разм. Моцна выцяць. Ахнуць па галаве.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пу́чыць ’раздуваць, уздымаць’ (ТСБМ), пу́чыцца ’ўздувацца, узнімацца угору’, параўн. укр. пу́чити ’тс’, рус. пу́чить, пу́читься ’тс’, польск. pęczyć ’рабіць выпуклым, надуваць’, серб.-харв. на̀пучити се ’надуцца, раззлавацца’, славен. pọ́čiti ’лопнуць, трэснуць, разарвацца’, балг. пъ́ча ’выпучваць, настаўляць’, пъ́ча се ’надувацца, рабіцца важным’. Прасл. *pǫčiti ’павялічвацца, пашырацца; трэскацца’ суадносіцца з *pǫkati, гл. пу́каць. Падрабязней Куркіна, Этимология–1982–1984, 13–24; Скок, 3, 67; Банькоўскі, 2, 536. Гл. таксама пя́каць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прарва́цца, -ву́ся, -ве́шся, -ве́цца; -вёмся, -вяце́ся, -ву́цца; -віся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разарвацца, утварыўшы дзірку.
Мяшок прарваўся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зламацца пад напорам чаго-н.
Плаціна прарвалася.
Прарвалася яе крыўда (перан.).
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Лопнуць, даўшы выхад адкуль-н. чаму-н.
Нарыў прарваўся.
4. Сілай пракласці сабе шлях адкуль-н.
П. з акружэння.
|| незак. прарыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. прары́ў, -ы́ву (да 2 і 4 знач.).
|| прым. прарыўны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)