дая́ліць
‘дапячы, зрабіць прыкрасць каму-небудзь’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
дая́лю |
дая́лім |
| 2-я ас. |
дая́ліш |
дая́ліце |
| 3-я ас. |
дая́ліць |
дая́ляць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
дая́ліў |
дая́лілі |
| ж. |
дая́ліла |
| н. |
дая́ліла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
дая́ль |
дая́льце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
дая́ліўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
даяля́ць
‘дабівацца свайго настойлівымі просьбамі, дапякаць, рабіць прыкрасць каму-небудзь’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
даяля́ю |
даяля́ем |
| 2-я ас. |
даяля́еш |
даяля́еце |
| 3-я ас. |
даяля́е |
даяля́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
даяля́ў |
даяля́лі |
| ж. |
даяля́ла |
| н. |
даяля́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
даяля́й |
даяля́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
даяля́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
нара́зіць
‘надакучыць, прычыніць прыкрасць каму-небудзь; падвесці каго-небудзь пад што-небудзь (наразіць каго-небудзь на рызыку)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нара́жу |
нара́зім |
| 2-я ас. |
нара́зіш |
нара́зіце |
| 3-я ас. |
нара́зіць |
нара́зяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нара́зіў |
нара́зілі |
| ж. |
нара́зіла |
| н. |
нара́зіла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
нара́зь |
нара́зьце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
нара́зіўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
досади́тьII сов. (причинить досаду) зрабі́ць пры́красць (непрые́мнасць); дадзе́ць; (донять) дапячы́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Маўду́к ’маўклівы чалавек’ (в.-дзв., паст., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. maudulỹs ’сум’, ’злосць, прыкрасць’, ’пачуццё незадаволенасці’, maudùs ’рэўматызм’, maudúoti ’сумаваць па кім-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
непрые́мны, ‑ая, ‑ае.
Які не падабаецца сваімі якасцямі, уласцівасцямі і пад. Непрыемны голас. Непрыемны пах. □ Сярод лесу сыпала дробная, як увосень, халодная непрыемная імжа. Мяжэвіч. // Які выклікае нездавальненне, прыкрасць, засмучэнне. Крушынскі быў выбіты з каляі рознымі непрыемнымі весткамі. Бядуля. // Які выклікае хваляванне, парушае спакой. Усю ноч не спала Таня. Непрыемныя думкі адбіралі яе спакой. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скра́двацца, ‑аецца; незак.
1. Рабіцца невыразным, неадчувальным, непрыкметным. Смуглявы скуласты твар, крыху раскосыя вочы выклікалі прыкрасць, і Кіра старалася стаць да люстра так, каб гэта скрадвалася. Карпаў. // Рабіцца больш ціхім (пра гукі, шум і пад.). Гадлеўскі загадаў абабіць дыспетчарскія кабіны лямцам, пакласці на падлозе мяккія «дарожкі», каб скрадваліся гукі. Шынклер.
2. Зал. да скрадваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
доса́да пры́красць, -ці ж.; (зло) злосць, род. зло́сці ж.; (неприятность) непрые́мнасць, -ці ж.;
он да́же запла́кал от доса́ды ён на́ват запла́каў з пры́красці (са зло́сці);
така́я доса́да на него́! разг. така́я злосць на яго́!;
кака́я доса́да! як шкада́!, якая пры́красць!;
с доса́ды са зло́сці, з пры́красці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Не́смак ’непрыемны смак у роце’ (Сл. ПЗБ), ’нясмачная страва’ (Сцяшк. Сл., Жд. 2), не́смач ’тс’ (слон., Жыв. сл., ТС), не́смаш ’тс’ (Сцяц.), укр. не́смак ’непрыемны смак; нясмачная страва’, польск. niesmak ’адсутнасць апетыту; непрыемны смак; безгустоўшчына; прыкрасць, непрыемнасць’. Да смак, смашны (гл.); частка названых слоў з канцавымі ‑к і ‑ч, відаць, запазычана з польскай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абу́за (БРС, Гарэц., Нас., Бяльк., Касп.) ’лішняя турбота, распуста, брыда, гультай’, абузны ’непрыемны, прыкры, завадны, што перашкаджае’ (Нас., Гарэц., Касп.), абузніца ’распусніца, гультайка’ (Нас. Сб.) < ob‑vǫza (параўн. абвязаць). Ст.-рус. обузъ ’завязка’, ст.-слав. обѧзъ ’тс’. Семантычны зрух у напрамку ’павязка’ > ’прывязаны груз’ > ’усё, што гняце’ (Баханькоў, Бел. мова, 163; Фасмер, 3, 109). Параўн. в.-луж. wóbuza, н.-луж. hobuza ’прыкрасць, цяжар’ (Махэк, Slavia, 28, 270).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)