прала́за, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -е, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -ла́з (разм.).
Пранырлівы чалавек, прайдзісвет, спрытнюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лаўка́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м. (разм.).
Пранырлівы чалавек, які ўмее выгадна ўладкоўваць свае асабістыя справы; спрытнюга.
|| ж. лаўка́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дападкі́, ‑ая, ‑ое.
Абл. Дасціпны, спрытны; пранырлівы. [Зося з Рыгорам] бачылі, як дападкія вароны старанна рэвізавалі праложаную баразну. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Прабі́тнік ’непаседа’ (Інстр.), прабітны ’пранырлівы’ (Мат. Гом.). Да прабіць. Параўн. таксама разбітым (гл.), рус. пробойный ’пранырлівы’, чэш. probity ’пранырлівы, пракуда; махляр’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лаўка́ч, ‑а, м.
Разм. Пранырлівы чалавек, які ўмее выгадна ўладкоўваць свае асабістыя справы. [Леснічыха:] — Ён з тых лаўкачоў, што ўсюды сваю выгаду знойдуць. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Прано́зава́ты ’пранізлівы’ (ТСБМ), ’пранырлівы’ (Некр., Ян.), проно́злівы. проно́зны ’тс’ (ТС). Рус. проноза ’праныра’, укр. проноза ’тс’, пронозуватий ’пранырлівы’. Дэрыват ад *пранозіць, параўн. ст.-рус. пронозити ’пранізаць’. Роднаснае заноза, нізаць (гл.), параўн. Фасмер, 3, 375.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пракідкі́, ‑ая, ‑ое.
Абл. Які знаходзіць выхад з цяжкіх абставін; знаходлівы, пранырлівы, прабіўны. Хто як здолее, той так і жыве. Спрытны і пракідкі — асабліва калі яшчэ і пашанцуе, — забагацее. Кудраўцаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Выдрэ́ць ’рабіцца смялей, станавіцца дзёрзкім’ (Нас.). Ад выдра 2 ’пранырлівы, хітры чалавек’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пракідкі́ ’які знаходзіць выхад з цяжкіх абставін; знаходлівы, пранырлівы, прабіўны’ (ТСБМ). Гл. кідкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Прайдак, пройдак ’прайдзісвет’ (ТС), прайдачка ’тс’ (Сцяшк. Сл.), пройдаковаты ’пранырлівы’ (ТС). Да пройда (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)