намо́клы, ‑ая, ‑ае.
Які намок, мокры. Прывезлі [партызаны] пару скрынак намокмых гранат — ведама, з вады. Быкаў. // Які стаў мокрым наскрозь, прамоклы. Намоклая сукенка. □ Таня палажыла качку ля агню і пачала выціскаць намоклыя русыя косы. Скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Намосклый ’прамоклы, размоклы (толькі пра драўлянае)’ (драгіч., Клімч.). Звязана з рус. мозглый ’гнілы’ (< *mbzg^jь), аглушэнне зычных, магчыма, у выніку збліжэння з намоклы; аднак не выключаны і зыходны варыянт кораня з аглушэннем, гл. укр. карп. москоли ’непагода’, а таксама гідронім Маск‑ βά, які параўноўваюць з чэш., славац. moskva ’сырое збожжа’ (Фасмер, 2, 660).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мокры ’насычаны вільгаццю’, ’дажджлівы’, ’сыры’, ’потны’, ’гразкі’, ’прамоклы’, навагр. ’вараны (аб ежы)’ (ТСБМ, Яруш., Сцяшк., Жд. 1, Бяльк., ТС, Сл. ПЗБ), мокрасць ’сырасць, вільгаць’ (Нас.), ст.-бел. мокрый ’пакрыты, насычаны вадою, вільгаццю’, ’сыры’, ’балоцісты’ (Булахаў, Гіст., 137). Укр. мокрий, рус. мокрый, польск., в.-луж. mokry, палаб. mükrĕ, н.-луж. mokšy, чэш., славац. mokrý, славен. móker, серб.-харв. мо̏кар, макед. мокар, балг. мокър, ст.-слав. мокръ. Прасл. mokrъ, утворанае ад асновы *mok‑ і суфікса ‑ro‑ (Фасмер, 2, 641; Махэк₂, 372; Бязлай, 2, 192). Параўн. таксама мачыць, мокнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разле́злы, ‑ая, ‑ае.
1. Які падраўся, пранасіўся, распоўзся (пра адзенне, тканіну і пад.). Разлезлы мех. Разлезлыя валёнкі. □ Потым [Іван] павольна пакрочыў, [пакідаючы] ў снезе разлезлымі, перавязанымі дротам ботамі няўклюдныя сляды. Навуменка. Зразумела, меў бы Шурка іншае адзенне, каб змяніць гэты разлезлы .. балахон, усё было б проста. Мехаў.
2. Вельмі прамоклы, размоклы. Міця Царыкаў ганяў камбайн па разлезлай гразі двара, а Кавалёва з Паньковым прыслухоўваліся да рытмічнага гулу матора. Дуброўскі. Машыну трэсла і кідала на разлезлых ад апошніх дажджоў ускраінных вулках, пакуль не ўз’ехалі на цэнтральную вуліцу. Хадкевіч. // Раскіслы. Салёны разлезлы агурок.
3. Разм. Які страціў фігуру, празмерна растаўсцеўшы; распоўзлы. Павязаная хусткай галава з насунутай на вушы пілоткай робіць немца падобным на старую разлезлую бабу. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мокры, змакрэлы, змоклы, змочаны, замочаны, намоклы, намочаны, памочаны, прамоклы, абмоклы / ад расы: росны, расяны, аброшаны, зарошаны, абраселы □ хоць круці, хоць выкручвай
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)