папо́ркацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Поркацца некаторы час. Немцы папоркаліся ў сене, нічога не знайшлі. Новікаў. [Ігар] развязаў мяшок, папоркаўся ў ім і са злосцю шпурнуў пад сасну. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супо́ня, ‑і, ж.
Рэмень для сцягвання клешчаў хамута. Міхась .. стаў поркацца каля хамута: выцягнуў з-пад яго касмыль грывы і роўна расчасаў пальцамі, памацаў супоню, ці добра завязала. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шны́парыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; незак.
Разм.
1. Корпацца, поркацца. У бакоўцы, у каморы стары Пракоп доўга шныпарыўся. Баранавых.
2. Тое, што і шныпарыць (у 2 знач.). Натоўп гудзе, варушыцца. Шныпарацца пад нагамі дзеці. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вазго́ліцца ’поркацца; важдацца (звыч. з цестападобным рэчывам); замазвацца, размазвацца’ (Юрч.). Да вазголіць < вазголя (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляпе́зіць ’беспадстаўна настойваць на сваім’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. lepẽzinti ’поркацца, кешкацца, карпатліва працаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маздаголіцца ’доўга збірацца’ (ваўк., Сцяшк. Сл.). З мазголіцца ’доўга поркацца’ ў выніку пашырэння кораня суфіксам ‑да‑ пад уплывам мадыгава́цца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Капо́рка ’маруда’ (в.-дзвін., Сл. паўн.-зах.). Да капаць (гл.) > капацца ’корпацца ў чым-н.’ ’рабіць марудна’. Нарашчэнне ‑ор‑ пад уплывам поркацца ’тс’. Параўн. таксама капоцька (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паро́цца ’калоць, пароць адзін аднаго чым-небудзь вострым; разрывацца, разыходзіцца ў шве; капацца ў чым-небудзь; марудна рабіць што-небудзь, корпацца’. Зваротны дзеяслоў да пароць (гл.); але адносна паро́цца ў яго апошнім значэнні існуе версія Махэка₂ (434) аб яго адменным паходжанні. Параўн. рус. дыял. поро́ться ’займацца чым-небудзь, спяшацца з чым-небудзь’, укр. пор́отися ’займацца хатняй гаспадаркай; гатаваць; поркацца’, польск. porać się, parać się ’займацца чым-небудзь’, в.-луж. porać, н.-луж. poroś ’рабіць нешта, гатаваць, даглядаць’, чэш. parati se ’рабіць нешта, займацца нечым; корпацца, поркацца’. Зыходным значэннем Махэк лічыць ’рабіць нешта’ якое, на яго думку, можа узыходзіць да пара́ (гл.). Але параўн. яшчэ по́ркацца < по́ркаць у аналагічным значэнні. Сюды ж паро́цька ’чалавек, які павольна працуе, які кепска ведае сваю справу’ (Гарэц.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мышапор ’праныра, які можа знайсці ўсё, нават добра схаванае’ (маладз., Янк. Мат.; віл., Нар. сл.), ’дзіцё, якое поркаецца ў матчыных сховах’ (КЭС, лаг.). Да мыш і поркацца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ба́бчыцца ’зморшчвацца; скручвацца ў вузлы; старэць; поркацца, марудзіць’ (Нас., Бяльк., Гарэц., Юрч.). Рус. ба́бчиться ’перапутвацца, збівацца (аб сцяблах)’. Параўн. чэш. babčeti зморшчвацца (пра яблыкі)’. Утварэнне ад ба́бка. Гэта — дакладная паралель утварэнням ад ба́ба: ба́бець, ба́біцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)