вы́нішчыць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑плыць; зак., каго-што.
Поўнасцю знішчыць. Вынішчыць ваўкоў. Вынішчыць пушчу. Пажар вынішчыў вёску.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плы́нуць
‘цячы (гной плыне з раны); плыць (плыты плынуць); пранесціся (слава плыне)’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
плы́ну |
плы́нем |
| 2-я ас. |
плы́неш |
плы́неце |
| 3-я ас. |
плы́не |
плы́нуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
плы́нуў |
плы́нулі |
| ж. |
плы́нула |
| н. |
плы́нула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
плы́нь |
плы́ньце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
плы́нучы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
плыть несов., в разн. знач. плы́сці, плыць;
◊
плыть в ру́ки плы́сці (плыць) у ру́кі;
плыть по тече́нию за вадо́й ісці́ (плы́сці); жыць, як набяжы́ць;
плыть про́тив тече́ния плы́сці (плыць) су́праць цячэ́ння;
плыть скво́зь па́льцы плы́сці (плыць) праз па́льцы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
палу́шчыць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑плыць; зак., што.
1. Злушчыць усё, многае.
2. і без дап. Лушчыць некаторы час.
3. Спец. Узрыхліць верхні слой глебы лушчыльнікам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́лушчыць, ‑шчу, ‑шыш, ‑плыць; зак., што.
Выняць зерне з шкарлупіння, цвёрдай абалонкі; вылузаць. Вавёрка вылушчыла зярняты з яловай шышкі. // Спец. Выдаліць хірургічным спосабам. Вылушчыць пухліну. Вылушчыць хворую костку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плыўсці́ (перан.) ’каласіцца’ (швянч., Сл. ПЗБ). Рэгіяналізм. Да плысці, плыць (гл.). Устаўное ‑ў⇉рэфлекс ‑в‑ у метафарычным выплы‑в‑aifb ’паяўляцца (пра колас)’. Паводле Грынавяцкене (LKK, 30), калькуе ліг. plaukėją (rugiai) ’каласіцца (жыта)’, параўн. plaukti ’плыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Плы́ўкі ’плывучы, які лёгка размываецца (аб грунце)’ (ТСБМ). Да плысці, плыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пла́ўваць 1 ’здрыгацца, дрыжаць (аб сале ў свінні)’ (ганц., Сл. ПЗБ), Відаць, балтызм, параўн. літ. pleventi ’дрыжаць, мірта пець’.
◎ Пла́ўваць 2 ’плаваць’ (Сцяшк. Сл.). Да плаваць, якое з плыць. плысці (гл.). Суфікс ‑ва‑, далучаны да асновы *ρ/αν- (*pla‑vati < *p!ovati + *plaviti) 9 надае дзеяслову працяглае, неабмежаванае значэнне. Прычынай такой мены асновы была ’незвычайнасць” дзеяслова плыць < прасл. *pinti, plovp < і.-е. *pleu‑te[, pleii‑ö (параўн. таксама рус. перм. плсшться ’плыць’: ст.-чэш. plvéti, ρίνα ’тс’, бел. аплавяцца ’ў дастатку, багата’) альбо ўплыў літ. plauti ’мыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плыву́ха ’асабліва плытка настроєная саха, што добра высцілае скібу’ (Варл.). Са словазлучэння плывучая саха. Да плывец^, плыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праплы́сці і праплы́ць, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; -ы́ў, -ыла́, -ло́; -ыві; зак.
1. што. Плывучы (гл. плысці, плыць у 1—4 знач.), пераадолець якую-н. адлегласць або мінуць.
П. пяцьсот метраў. П. востраў.
У паветры праплыў дырыжабль.
2. перан. Прайсці важнай, плаўнай паходкай (разм., жарт).
Жанчына праплыла па пакоі.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Прайсці, перанесціся, ідучы адно за другім.
Перад вачамі праплылі малюнкі дзяцінства.
|| незак. праплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)