Блонь ’брушная плява’ (Нас.). Рус. блона ’абалонка, паслед’. Параўн. ст.-бел. блонка ’абалонка, плеўка’. Запазычанне з польск. błona ’абалонка, плява, плеўка’. Фасмер, 1, 176. Гл. яшчэ бало́нкі (там і іншая літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Плёнка ’плеўка’, ’пузыр на метале ці шкле’ (ТСБМ, Мядзв.), ’сіло’ (Янк. I; Шат.; Бяльк., Растарг.; паўн.-усх., КЭС), ’покрыва кукалкі пчалы’ (Нікан.), ’абалонка асінага гнязда’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ); пле́нка ’пенка на малацэ’ (брасл., ЛА, 4; Сл. ПЗБ, Нас.), ’плеўка на паверхні стаячай вады’ (брасл., Сл. ПЗБ), ’мазгавая абалонка’ (брасл., шуміл., Сл. ПЗБ). Рус. плёнка ’плеўка’, ’сіло і прыстасаванне з начэпленых на вяроўку, палку сілаў для лоўлі птушак’. Да прасл. *plěna, якому генетычна адпавядае літ. plenė̃ ’скурка, абалонка’, ’плеўка на малацэ’ аналагічна прасл. *plěva (гл. плева 1) і літ. plėvė̃ ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
плева́ анат. плява́, -вы́ ж.; пле́ўка, -кі ж.;
де́вственная плева́ дзяво́цкая плява́;
лёгочная плева́ лёгачная плява́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пе́нкаI пе́нка, -кі ж.; (плёнка) пле́ўка, -кі ж.;
пе́нки с варе́нья пе́нкі з варэ́ння;
молоко́ с пе́нками малако́ з пе́нкай;
пе́нка на ка́ше, на киселе́ пле́ўка на ка́шы, на кісялі́;
◊
снима́ть пе́нки здыма́ць пе́нкі, збіра́ць вяршкі́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плёнка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
1. Эластычная стужка са святлоадчувальным слоем для фатаграфічных і кінематаграфічных здымкаў.
Праявіць плёнку.
Зняць на плёнку.
2. Эластычная стужка са спецыяльнага матэрыялу для магнітафоннага запісу.
3. Тое, што і плеўка (у 1 знач.).
4. Тонкая празрыстая бясколерная матэрыя сінтэтычнага паходжання.
Поліэтыленавая п.
|| прым. плёначны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Плевуці́на, плівуціна, плівуціпачка ’лёгкае адзенне’, ’плеўка’ (Юрч. СНЛ; Юрч. Вытв.), рус. смал. плевутшіа ’тонкая скурка, плёнка’. Да плява} (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кружо́к ’рэдкая плеўка на кішках жывёлы, на якой пры кармленні нарастае лой’ (КЭС, лаг., Сл. паўн.-зах.). Метафарычна да круг 8 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пле́нка, плёночка ’пенка на малацэ пры яго варцы’ (брас;!., ЛА, 4; брасл., Сл. ПЗБ; Нас.), ’плеўка на паверхні стаянам вады’ (брасл., Сл. ПЗБ), ’мазгавая абалонка’ (брасл., шуміл., Сл. ПЗБ). Wpiicn. р/епа. Гл. плёнка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Плява́ 1, пле́ўка, пле́вачка, плі́вка ’вельмі тонкая скурка ў жывёльным або раслінным арганізме’ (ТСБМ, Нас., Шат.), ’тонкая плеўка на вадкасці’ (Нас.; сміл., Стан.), ’перапонка’ (Нас., Шат.), ’дыяфрагма’ (гродз., Мат. АС; воран., дзятл., Сцяшк. МГ; добр., Мат. Гом.; в.-дзв., Шатал.; Сл. Брэс.; ЛА, 1), плівусьці́нычка ’тоненькая плёнка’ (Бяльк.); пляву́цінка ’плеўка (пра лёд)’ (карэліц., Нар. лекс.); укр. пліва́, рус. плева́, славін. plìeva ’празрыстая абалонка вока’, палаб. plevo ’павека’, славен. plẹ́va ’тс’. Прасл. *plěva, роднаснае літ. plėvė̃ ’плёнка, скурка’, лат. plêve ’тс’, лац. palea ’чырвоная скура ў пеўня пад дзюбай’, ст.-грэч. ἐπίπλοος ’сальнік’ (Фасмер, 3, 277). Сюды ж пля́вачкі ’пласткі, геркулес’ (шальч., Сл. ПЗБ). Гл. таксама пле́ва.
Плява́ 2 ’пшанічная і аўсяная мякіна’, пле́вы ’парожнія каласы ў стаячым на полі збожжы’ (Нас.). З польск. plewa ’мякіна’ < прасл. (зах.) *pelva = (усх.)/*polva > бел. пало́ва (гл.). Паводле Фідроўскай, (Зб. Багародзіцкаму, 145), запазычана са ст.-слав. плѣва ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піга́рак, абаранка ’прыгар (на бульбе)’ (хойн., брагін., Мат. Гом.), пігаркі ’падгарэлая (зверху ў чыгуне) вараная бульба’ (рэч., Нар. сл.; лях., Сл. ПЗБ), цыгарка ’плеўка на вараным малацэ’ (драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамлю Да нагі (гл.) > ’пегара пры ад’ідэацыі гарэць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)