выпраме́ньвальнік, ‑а, м.
Спец. Перадатчык светлавой, цеплавой або гукавой энергіі. Рукавы выпраменьвальнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спрамяня́льнік, ‑а, м.
Спец. Перадатчык светлавой, цеплавой або гукавой энергіі. Рукавы спрамяняльнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
правадні́к², -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Рэчыва, якое добра прапускае праз сябе або перадае электрычны ток, гук, цяпло.
Вада — цудоўны п. гуку.
2. перан. Перадатчык, пасрэднік у распаўсюджванні чаго-н.
Радыё — п. інфармацыі.
|| прым. правадніко́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нагру́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для таго, каб насіць на грудзях; змешчаны на грудзях. Нагрудны значок. Нагрудны перадатчык. □ Старшы лейтэнант выняў з нагруднай кішэні камбінезона ручны гадзіннік, зірнуў. Мележ.
2. Які знаходзіцца на грудзях. Нагрудныя мышцы. Нагрудныя плаўнікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трансля́цыя ’перадача на далёкія адлегласці інфармацыі з месца дзеяння’ (ТСБМ). Праз рускую ці польскую мовы з заходнееўрапейскіх моў, у якія слова прыйшло з лац. trānslātio ’перанос, перамяшчэнне’, ’перадача’, ’перасадка (раслін)’. Сюды ж трансля́тар ’перадатчык’, транслі́раваць ’перадаваць’ (Голуб-Ліер, 486; Даза, 721; ЕСУМ, 5, 620).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перано́счык, ‑а, м.
1. Той, хто пераносіць што‑н.
2. Перадатчык якой‑н. хваробы, інфекцыі. Пераносчык заразы. // перан. Распаўсюджвальнік якіх‑н. ідэй, поглядаў і пад. І адначасова [Лотр] з болем адчуваў, што сам ён — толькі пераносчык чужых думак, што ён ніколі не здолее да канца развіваць іх і рабіць з іх такія далёкія, канчатковыя высновы, што ён — твар царквы, але ніяк не сэрца, не розум, не зброя яе. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Арыгіна́л ’твор ці дакумент у першапачатковай форме’, ’своеасаблівы чалавек’. Першае значэнне зафіксавана яшчэ ў 1599 г. Жураўскі, Працы IM, 7, 215 (у форме оріиналъ), Гіст. лекс., 110: оригиналъ, Гіст. мовы, 1, 258; орииналъ (іншыя формы — Булыка, Запазыч.); Гарб. фіксуе originarii, originales у значэнні ’асобы, што паводле нараджэння належаць да пэўнага стану’, што ў пэўным сэнсе можа лічыцца папярэднім да сучаснага другога значэння. У станаўленні сучаснай семантычнай структуры слова, у прыватнасці ва ўзнікненні друкарскага значэння слова ’крыніца (машынапіс), па якой набіраецца тэкст’, адыграла ролю руская мова (Крукоўскі, Уплыў, 78; Гіст. мовы, 2, 146; Гіст. лекс., 252), для якой адпаведную ролю, верагодна, адыгралі нямецкая і французская мовы. Крыніца беларускага і рускага слоў — лац. originalis ’арыгінальны, першапачатковы’. Для старабеларускага слова, магчыма, не трэба абавязкова знаходзіць мову-перадатчык; для рускай такой лічаць польскую ці нямецкую (Фасмер, 3, 152).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)