Перако́ўка ’папярочная града’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Да пе́рак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ба́нта ’папярочная планка ў кроквах’ (Шушк.). Укр. ба́нта, ба́нтина ’тс’. Запазычанне з ням. Band (дакладней, з с.-в.-ням. bant) ’звязка, спалучэнне, папярочная бэлька’ праз пасрэдніцтва польск. banta, bant ’тс’. Фасмер, ZfslPh, 28, 116; Шалудзька, Нім., 21; Рудніцкі, 74.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гра́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Тое, што і града (у 1 знач.). Зелянелі густыя градкі морквы. Якімовіч.
2. Абл. Верхняя жэрдка ў калёсах, бакавая або папярочная. Забуцька, звесіўшы ногі, сагнуўшыся, ледзь трымаўся на самай градцы калёс. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Крыке́ўка ’папярочная планачка на дзяржанні ў лапаце’ (Шатал.). Да кракеўка. Гл. кроква.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыпаласі́сты ’паласаты’ (лід., Сл. ПЗБ). Рус. карэл. приполо́сица ’папярочная нітка на дарожцы, тканай з ануч’. Ад пры‑ і паласа́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тра́верс 1, ‑а, м.
Спец.
1. Папярочнае прыкрыццё (насып) у акопах, траншэях, якое засцерагае ад агню з флангаў або з тылу.
2. Папярочная дамба, якая ідзе ад берага да сярэдзіны ракі.
[Фр. traverse.]
тра́верс 2, ‑а, м.
Спец. Пераход альпіністаў на маршруце, які праходзіць па грэбені горнага хрыбта і злучае некалькі вяршынь.
[Ад фр. treversee — пераезд, пераправа.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыбо́іна ’папярочная жэрдка ў плоце’ (петрык., Шатал.), толькі мн. л. прыбо́і ’папярочныя перакладзіны ў кроснах’ (Сл. ПЗБ). Да прыбі́ць, біць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вало́к 1 ’каток’ (Яруш., ДАБМ, 825). Да вал 3.
Вало́к 2 ’папярочная планка ў граблях’ (Шатал.); ’частка грабель’ (Выг. дыс.); ’ворчык’ (Мат.). Да вал 3.
Вало́к 3 ’доўгія вузкія кучы сена’ (БРС, КЭС, Янк.₂). Да вал 4.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ба́нка 1, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Шкляная або бляшаная пасудзіна, звычайна цыліндрычнай формы. [Доўнар] паставіў на стол шкляную банку з п’яўкамі. Дуброўскі. На вокнах толькі стаяла некалькі бальзамінаў у ржавых банках ад кансерваў. Чорны.
•••
Лейдэнская банка — фізічны прыбор для кандэнсацыі электрычнасці.
ба́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Папярочная лаўка на вёсельным судне для весляроў і пасажыраў.
[Гал. bank.]
ба́нка 3, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Падводная водмель, узвышэнне ў адным месцы марскога дна.
[Гал. bank.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перакавы́ (піракавы́) ’папярочны (пра бэльку, баразну, загон)’ (Сл. ПЗБ; Мат. Маг.), ’канявая сцяна’ (ЛА, 4), ’пярэдні (пра зубы)’ (Нар. Гом.). Да пе́рак (гл.). Сюды ж перакавень ’папярочка (пра баразну)’ (бых., ЛА, 2), перакаве́ц ’тс’ (чэрв., Нар. лекс., ЛА, 2), перакаві́к, пяра́к ’градка ўпоперак’ (Шат.), пірікаві́ца ’папярочная перакладзіна’ (Юрч. СНЛ), бялын. піракаве́ц ’палена’, піракавы́я барозны — папярочныя барозны, засаджаныя бульбай (Нар. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)