вычыры́кваць
‘абзывацца пэўнымі гукамі, падобнымі на "чырык-чырык", спяваць такім чынам (вычырыкваць прыгожы матыў і без прамога дапаўнення)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вычыры́кваю |
вычыры́кваем |
| 2-я ас. |
вычыры́кваеш |
вычыры́кваеце |
| 3-я ас. |
вычыры́квае |
вычыры́кваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вычыры́кваў |
вычыры́квалі |
| ж. |
вычыры́квала |
| н. |
вычыры́квала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вычыры́квай |
вычыры́квайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
вычыры́кваючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
прасвіста́ць, -ішчу́, -ішчаш, -і́шча; -ішчы́; зак.
1. Абазвацца свістам, свіснуць.
2. што. Выканаць свістам (якую-н. мелодыю).
П. матыў знаёмай песні.
3. Праляцець са свістам.
Прасвістала куля.
4. Правесці які-н. час свішчучы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насвіста́ць, ‑свішчу, ‑свішчаш, ‑свішча; зак., што.
Перадаць свістам якую‑н. мелодыю. Насвістаць матыў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
найгра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. Сыграць на музычным інструменце многа чаго.
2. што. Перадаць асноўны матыў.
Н. мелодыю.
3. што. Сыграць для гуказапісу.
4. што. Зрабіць лепшым, мілагучным ад працяглай ігры.
Н. скрыпку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лейтматы́ў, -ты́ву, мн. -ты́вы, -ты́ваў, м.
1. Асноўны матыў, які паўтараецца на працягу ўсяго музычнага або літаратурнага твора.
Л. рамана.
2. перан. Асноўная думка твора або выказвання, якая неаднаразова паўтараецца і падкрэсліваецца.
|| прым. лейтматы́ўны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напе́ў, ‑певу, м.
Мелодыя, матыў. У пустым гулкім доме недзе чуўся дзявочы напеў — прыгожы, задумлівы. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выспе́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Разм. Выводзіць якую‑н. песню; старанна спяваць. Драбок выспеўваў нейкі новы свой матыў, ходзячы каля паветкі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напе́в м. напе́ў, -пе́ву м.; (мелодия) мело́дыя, -дыі ж.; (мотив) маты́ў, -ты́ву м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ба́рыня, ‑і, ж.
Назва рускай народнай песні, а таксама танец на матыў гэтай песні. Спрытныя тонкія [Міхалкавы] пальцы.. прабеглі па жаўтаватых гузіках галасоў, і гармонік, задзірыста ўскрыкнуўшы, зайграў барыню. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мелодыя, матыў, музыка, напеў, тон
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)