маты́ў

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. маты́ў маты́вы
Р. маты́ву маты́ваў
Д. маты́ву маты́вам
В. маты́ў маты́вы
Т. маты́вам маты́вамі
М. маты́ве маты́вах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

маты́ў¹, -ты́ву, мн. -ты́вы, -ты́ваў, м.

Прычына, падстава для якога-н. дзеяння.

Ён кіраваўся асабістымі матывамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

маты́ў², -ты́ву, мн. -ты́вы, -ты́ваў, м.

1. Прасцейшая састаўная частка сюжэта, тэма ў творах мастацтва.

2. Мелодыя, напеў.

Вясёлы м.

|| прым. маты́ўны, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

маты́ў, -ты́ву м.

1. в разн. знач. моти́в;

м. учы́нку — моти́в посту́пка;

м. апо́весці — моти́в по́вести;

вы́шыўка па наро́дных маты́вах — вы́шивка по наро́дным моти́вам;

2. муз. моти́в, мело́дия ж., напе́в

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

маты́ў, ‑тыву, м.

1. Прычына, падстава для якога‑н. дзеяння. Матывы асабістага парадку хілілі .. [Аўгіню] у процілеглы Васілю бок. Колас.

2. Прасцейшая рытмічная адзінка мелодыі, адна з састаўных частак мелодыі. // Мелодыя, напеў. Зіна падабрала матыў, і дзяўчаты пачалі спяваць песню. Жычка. Матыў падхоплівае дружны дзявочы хор, і песня льецца над прырэчнымі прасторамі, залітымі сонцам. Дуброўскі.

3. Прасцейшая састаўная частка сюжэта; тэма ў творах мастацтва. У .. вершах [Я. Купалы] было многа сумных і нярадасных матываў, бо сумная і нярадасная была і рэчаіснасць, з якой ён чэрпаў тэмы сваіх твораў. Шкраба. [Бацька] угледзеў малюнак над ложкам — першы жоўты кляновы ліст падае з дрэва — і падумаў, што ў малюнках пераважаюць асеннія матывы. Шамякін.

[Фр. motif.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Маты́ў ’рытмічная адзінка мелодыі’, ’падстава для дзеяння’, ’тэма ў творах мастацтва’ (ТСБМ). З польск. motyw ’тс’, якое з с.-вяк.-лац. motivum ’рухомае’ < лац. motus ’рух’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

моти́в в разн. знач. маты́ў, -ты́ву м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тэ́ма, -ы, мн. -ы, тэм, ж.

1. Прадмет, асноўны змест разважання, выкладу думкі, творчасці.

Перайсці да другой тэмы.

Т. даклада.

2. Галоўны, асноўны матыў музычнага твора.

Т. з варыяцыямі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сва́стыка, -і, ДМ -тыцы, мн. -і, -тык, ж.

Знак у выглядзе крыжа з загнутымі пад вуглом канцамі — эмблема германскага фашызму (першапачаткова арнаментальны матыў у старажытных культурах, у мастацтве некаторых народаў).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мазу́рачны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да мазуркі ​1. Мазурачны матыў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)